آرش پسران - دانشجوی دکتری، گروه معماری ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
شهاب کریمی نیا - استادیار، گروه معماری ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
الهام ناظمی - استادیار، گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
شیرین طغیانی - استادیار، گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تبعات پیشرفت انرژی و سهولت استفاده از وسایل سرمایش و گرمایش مکانیکی، منجر به افزایش مصرف انرژی و کمرنگ شدن نقش کالبد و عناصر معماری در تامین شرایط آسایش شده است. این امر خصوصا در طراحی ساختمان های مسکونی کوچک و متوسط بیشتر به چشم می خورد. در این ساختمان ها حتی انرژی مصرفی به درستی مهندسی نمی‌شود. این درحالیست که کنکاش در مطالعات معماری سنتی و بومی ایران خصوصا در اقلیم گرم و خشک، گویای توانایی ساختمانهای سنتی در تامین شرایط آسایش بدون استفاده از تجهیزات مکانیکی می باشد. این نوشتار فرضیه‌ی «وجود رابطه معنادار میان ساختار هندسی و سرمایش ایستا در خانه های سنتی شهر شیراز »را با روش توصیفی –تحلیلی و با هدف یافتن ارتباط در ساختار هندسی طراحی معماری در جهت رسیدن به شرایط بهینه آسایش با کمترین مصرف انرژی و در سریعترین زمان طراحی، بررسی می‌کند. در این راستا از منابع اسنادی، مطالعات و برداشت های میدانی و مشاهده بهره‌گرفته شده است. رایانه، نرم‌افزار دیزاین بیلدر و اتوکد، دوربین عکاسی و وسایل اندازه گیری از جمله ابزار تحقیق بوده‌اند. نمونه ها شامل پنج ساختمان مسکونی و سنتی مربوط به دوره قاجار در شهر شیراز هستند که بر اساس الگوی هندسی آنها، مدل های مبنا استخراج، در نرم افزار دیزاین بیلدر شبیه سازی و آنالیز انرژی انجام گرفته است. در ادامه با تطبیق آنالیزها با استاندارد رده بندی انرژی در ایران، امکان ارزیابی و یافتن سطح خانه های مذکور از منظر انرژی به وجود آمد. در نهایت از آنالیزهای نرم افزار دریافت شد که الگوهای هندسی و ساختاری بکار رفته در خانه های انتخاب شده با تامین شرایط آسایش منطبق است. همه الگوهای مبنای استخراج شده بدون هیچ تغییری در اجزا، موفق به دریافت برچسب رده انرژی C شد. در مرحله بعد با بهینه کردن ساختار بنا امکان ارتقاء به سطح B و A به وجود آمد، که می توان گفت، طراحی معماری نوین بر گرفته از نظریه پیمون قادر است با سرعت و سهولت بالا امکان افزایش کیفیت مصرف انرژی در ساختمان را به وجود آورد.

پیمون, سرمایش ایستا, معماری سنتی, دیزاین بیلدر, خانه های قاجار شیراز