محمود طاووسی - استاد گروه پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
جواد شکاری نیری - استادیار گروه مرمت دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
بهزاد بهلولی - کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده: مناطق واقع شده در گستره فرهنگی ایران کهن بعنوان یکی از مهمترین سرزمینهای دوران اسلامی می‌باشد که انواع مختلف شیوه‌های معماری آرامگاهی را در خود جای داده است.به‌نظر می‌رسد که از دوره تیموریان به بعد،نوع دیگری از بناهای آرامگاهی که با استفاده از اشکال هندسی، شکل خاصی بنام نیم هشت در پلان آن پدید آورده و ساختار کلی بنا را تحت تأثیر خود قرار داده، بوجود آمده است.از قدیمترین و مهمترین نمونه‌های برجای مانده این سبک می‌توان به مقبره بی‌بی‌خانم در سمرقند ازبکستان که اولین نمونه بنای آرامگاهی با فرم پلان گفته شده است و آرامگاه شیخ‌زاده عبدالله در هرات افغانستان و بقاع امامزاده حسین قزوین و شیخ امین‌الدین اردبیل در ایران فعلی می‌باشند که تمام مقابر گفته شده دارای یک نوع پلان و به لحاظ طراحی بعضی از عناصر معماری و تزیینات مختلف ویژگیهای خاص خود را دارند.در این تحقیق خاستگاه و گسترش و شیوه طراحی پلان نیم هشت با تاریخچه زمانی ظهور اینگونه پلانها در حوزه فرهنگی ایران دوره اسلامی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است، همچنین ویژگیهای معماری و تزیینی بناهای آرامگاهی ذکر شده به تفصیل مطا لعه وتحلیل شده است.

معماری ایرانی, بناهای آرامگاهی, پلان نیم هشت, دوره تیموری