حسین سلطان زاده - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی
ماندانا یوسفی - کارشناس ارشد معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین

ریاضیات و هندسه دانشی هستند که انسان برای کشف روابط بین پدیده ها و همچنین نظم دهی به محیط و فضای پیرامون خود به آن دست یافته و آن را توسعه داده است. طراحی فضاهای معماری و شهری یکی از عرصه های مهمی بود که بازتاب کاربرد ریاضیات و هندسه در روند شکل گیری آن را می توان به خوبی مشاهده کرد. هدف این تحقیق، شناخت این فرایند از طریق بررسی برخی از سکونتگاه های پیش از تاریخ است. پرسش اصلی تحقیق این است که بین چگونگی طرح فضاهای معماری و شهری و پیشرفت های فنی در سکونتگاه های نخستین چه ارتباطی وجود دارد؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای بوده و گردآوری داده ها به روش اسنادی و در چند مورد به صورت میدانی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در طرح خانه ها و شبکه ارتباطات شهری در سکونتگاه های کهن از خط ها و سطح های غیر مستقیم و غیر هندسی استفاده می شد، طرح هایی که به شکل غار بی شباهت نبوده، اما با توسعه دانش و فنون گوناگون در جامعه های انسانی، کاربرد خط راست و شکل های هندسی در طراحی فضاهای معماری و شهری گسترش یافت و نوعی نظام پیمون بندی(مدولار) بر اساس ریاضیات و هندسه توسعه یافت و به مرور زمان تفکیک فضاها و فعالیت های معماری و شهری در بافت شهری و فضای معماری دیده می شود. که نمونه عالی آن در هگمتانه دیده می شود.

اقلیم و معماری, فن معماری, هندسه, تفکیک فضا و فعالیت ها