مهدی ماحوزی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی
فرامرز احمدی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی
محمود طاووسی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی

          یکی از زمینه‌های ارزشمند شعر غنایی، شعر اجتماعی است که در شکل شکواییّه، طنز، هجو و ... در قالب‌های مختلف شعری جای می‌گیرد. در این دست از سروده‌ها، شاعران از نابرابری‌ها، نادانی، فساد اخلاقی عوام و ناملایماتی از این قبیل شکایت دارند و در این مقوله، شاعر نماینده و زبان جامعه می‌شود. در این مقاله، تلاش شده است برخی از نکات انتقادی و شکوه از نابسامانی‌ها، نقد اوضاع اقتصادی، عدم امنیّت و آسایش، اوضاع سیاسی و نقد حاکمیّت مورد بررسی قرار گیرد تا دریابیم که گلچین معانی چگونه از آموزه‌های مبتنی بر تجربیّات ارزشمند خود در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی در دنیای معاصر بهره برده است؟ «من فردی» چیست و «من انسانی» کدام است؟ این نوشتار کوشیده است تا انتقاد و شکواییّه‌های «گلچین معانی» را در بعد اجتماعی و سیاسی نشان دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که شاعر با گذر از «من فردی» و روشن‌گری اوضاع اجتماعی معاصر شعرش را از «من اجتماعی» به سمت اندیشة عمیق و «من انسانی» سوق می‌دهد. گلچین شاعری است که با دست مایه‌ای غنایی به موضوعات اجتماعی –سیاسی پناه برده است.

گلچین معانی, شکواییّه, انتقاد, اجتماعی, سیاسی