افشین متقی - دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
رضا ملاحسینی اردکانی - دکترای جغرافیای سیاسی و پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران ، ایران

امروزه در مباحث ژئوکالچر، پرداختن به تحرکات و اجتماعات بزرگ و اثرگذار به عنوان یکی از جلوه‌های پرستیژ ژئوپلیتیکی، اهمیت مطالعاتی فزاینده‌ای یافته است. در میان شیعیان، زیارت از مناسک و شعائر بسیار مهم دینی است و در متون روایی شیعه تاکید زیادی بر آن شده است. اما وقتی روی زیارت کربلا تکیه می‌شود، مسئله صرفاً جنبه فردی و معنوی ندارد و باتوجه به عقب سیاسی-هویتی واقعه عاشورا، کارکردهای سیاسی-اجتماعی این زیارت پررنگ‌تر می‌شود. در این میان بر زیارت اربعین بیش از دیگر روزها تأکید شده و اربعین از‌ این‌ منظر، صرفاً یک آیین مذهبی و درون‌ دینی نیست؛ بلکه باید‌ آن‌را آیینی انسانی، فراملیتی‌ برشمرد که ظرفیت‌های پیدا و پنهان آن می‌تواند در راستای ارتقای پرستیژ ژئوپلیتیکی شیعه در آغاز هزاره سوم اثرگذار باشد. حضور چنین جمعیتی برای شرکت در یک مراسم فی نفسه بسیار مهم و یک رویداد بزرگ می‌تواند تلقی شود. این مقاله که به شیوه توصیفی-تحلیلی گردآوری گردیده، با استفاده از مطالعات اسنادی وکتابخانه‌ای و همچنین مشاهدات میدانی نگارندگان در چند دوره پیاده‌روی اربعین، در صدد است تا در قالب ادبیات علمی و تخصصی حوزه جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، به این سوال پاسخ دهد که امروزه و در عصر جهانی شدن، پیاده‌روی اربعین چگونه توانسته است به ارتقای پرستیژ ژئوپلیتیکی تشیع کمک کند.

تشیع, اربعین, ژئوپلیتیک, پرستیژ ژئوپلیتیکی