سیاوش مرادی پور - دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران.
عزت اله عزتی - استادجغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حیدر لطفی - دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

چکیده   به‌ نظر می‌رسد که بعد جغرافیایی با‌ وجود‌ فرایند‌ جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران‌ نوین‌، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به‌ عقیده‌ برخی‌ از پژوهشگران‌ و تحلیلگران‌ سیاسی‌ سرنوشت‌ سازمان‌های‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ بشر در گرو یک‌ سلسله‌ عوامل‌ طبیعی‌ ثابت‌ و متغیر است‌ که‌ همه‌ آن‌ها از جبر جغرافیایی‌ ریشه‌ می‌گیرند. هر نوع‌ تصمیم‌گیری‌ سیاسی‌ و نظامی‌ باید در چارچوب‌ عوامل‌ ثابت‌ و متغیر یاد شده‌ صورت‌ گیرد. در این چارچوب است که نقش واحدهای استانی در چارچوب امنیت دولت – ملت‌ها مهم و برجسته می‌شود. با توجه به این مقدمه سؤال اصلی مقاله این است که اهمیت موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکى در رابطه با  امنیت ایران از چه ابعادی قابل بررسی است؟ فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال مذکور این است که به نظر می­رسد که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مولفه­های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از مدل سوآت و برای سنجش وزن سنجه‌ها نیز از روش AHP استفاده شده است. جامعه آماری این مقاله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار و حجم نمونه نیز 50 نفر تعیین شده است. نتایج این مقاله نشان می­دهد که از تما­می جنبه­های علم ژ­ئو­پلیتیکی یعنی موقعیت جغرافیایی­، اقتصادی­، فرهنگی و قومیتی، مذهبی و نیز جمعیتی لرستان حائز نقشی کانونی و مهم در امنیت ایران است و این که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مؤلفه‌های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. از طرف دیگر شناخت تاریخچه و پیشینه تحولات سیاسی، جغرافیایی و قومی غرب کشور و به ویژه استان لرستان به درک اهمیت ژئوپلیتیکی آن­ها منجر خواهد شد و نهایتاً فرصت­ها و تهدیدات و نیز قوت­ها و ضعف­های جغرافیایی و سیاسی موجود در منطقه مورد مطالعه نیازمند توجه و برنامه­ریزی است.

کلید واژگان: غرب ایران, لرستان, ژئوپلیتیک لرستان, امنیت ملی