مسعود فروزنده - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
زهرا فدایی دهچشمه - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
ستار صادقی دهچشمه - استادیار گروه جامعهشناسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

اعتماد اجتماعی یکی از مهم­ترین شاخصه­های سرمایة اجتماعی است که در ادبیات اعتماد، انواع و سطوح گوناگونی برای آن تعریف شده است. هر­یک از نظریه­پردازان جامعه­شناسی انواع و تعاریف متعددی برای اعتماد بیان کرده­اند. مقالۀ حاضر به موضوع اعتماد اجتماعی در اشعار سیف فرغانی با تکیه­بر نظریه­های سه نظریه­پرداز جامعه‌شناس- آنتونی گیدنز، رابرت پاتنام و فرانسیس فوکومایا- اختصاص دارد. فرغانی در جایگاه شاعری سیاسی و اجتماعی با لحنی تند مشکلات حاکم بر جامعه را نقد می‌کند و منتقدانه به نکوهش حاکمان و صاحبان مناصب دولتی می­پردازد. به‌دلیل اینکه بیشترین گلایة سیف از حکومت و نمایندگان آن است، اعتماد نهادی و عملکرد دولت بیش از سایر مصادیق در نظر انتقادی وی جلوه یافته است. دگرگونی پایه‌های حیات اجتماعی، عملکرد ضعیف دولت و شرایط بد اجتماعی دلیل از کار افتادن نبض حیات اعتماد در دیوان سیف است. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی انجام شده است. در این تحقیق سعی بر آن است با تعمق در دیوان سیف انواع اعتماد اجتماعی از منظر جامعه­شناختی شرح داده شود. اعتماد اجتماعی به­طورکلی به دو دستة درون­گروه و برون­گروه دسته‌بندی می­شود. اعتماد درون­گروهی شامل اعتماد به نزدیکان و خویشاوندان، اعتماد شخصی و اعتماد بین­فردی و اعتماد برون­گروهی شامل اعتماد نهادی، اعتماد بنیادی و ارزش­های­اخلاقی است؛ در عین حال اعتماد مبتنی‌بر عملکرد دولت، امنیت و دین که به عنوان متغیرهای وابسته به اعتماد اجتماعی است، از دیدگاه این سه نظریه­پرداز بررسی می‌شوند.

سیف فرغانی, اعتماد اجتماعی, عملکرد دولت, نظریات جامعه‌ شناختی