صالح آرخی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
یعقوب نیازی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

پایش زمانی و دقیق تغییر عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش­های متقابل بین انسان و پدیده‌های طبیعی به منظور تصمیم‌گیری بهتر خیلی مهم است. داده‌های سنجش از دور منابع اولیه‌ای هستند که به طور گسترده برای پایش تغییر در دهه‌های اخیر مورد استفاده واقع شده‌اند. در این مطالعه تصاویر لندست (TM) سال 1988 و لندست (+ETM) سال 2001  با استفاده از پنج تکنیک پایش تغییر درحوزه دره‌شهر استان ایلام با مساحت 80470 هکتار آنالیز شده‌اند. تکنیک‌های پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه شامل تفاضل تصویر، نسبت‌گیری تصویر، تفاضل NDVI، آنالیز برداری تصویر و روش مقایسه پس از طبقه­بندی بوده­اند. در این مطالعه جهت تعیین آستانه در روش­هایی که نیازمند تعیین آستانه هستند از روش آماری استفاده شده است و بر این اساس مشخص شده است که آستانه تغییر در منطقه مورد مطالعه با 1 انحراف از میانگین قرار داشته است. پس از تعیین آستانه تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی، افزایشی و بدون تغییر مشخص گردیده است. جهت ارزیابی دقت تکنیک‌های پایش تغییر پس از برداشت واقعیات زمینی که از طریق بازدید میدانی و تصاویر ماهوره‌ای Google Earth به دست آمد، از دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده مشخص گردید که روش تفاضل NDVI با دقت کل 5/98 و ضریب کاپای 97 درصد از بین تکنیک‌های پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه بیشترین دقت و روش نسبت‌گیری باند قرمز با دقت کل 5/72 و ضریب کاپای 50 درصد کمترین دقت را در پایش‌ تغییرات کاربری اراضی- پوشش گیاهی منطقة مورد مطالعه داشته‌اند.

تفاضل تصویر, نسبت‌گیری تصویر, تفاضل NDVI, آنالیز برداری تغییر, مقایسه پس از طبقه‌بندی