مجید ظهوری - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
حمید عبداللهی - پژوهشکده میوههای معتدله و سردسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
عیسی ارجی - دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.
وحید عبدوسی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تحمل به تنش خشکی از خصوصیات مهم مرتبط با پرورش درخت گلابی و انتخاب نوع پایه مورد استفاده برای احداث باغ می‌باشد. بر این اساس در تحقیق حاضر، ارزیابی شاخص‌های رشد و فیزیولوژیک مرتبط با تنش کسر آبیاری در پایه‌های کشت بافتی درگزی، Pyrus betulifolia، پیرودوارف، OH×F69 و OH×F87 در سه شرایط بدون تنش، آبیاری در 75 و 50 درصد ظرفیت مزرعه در شرایط گلخانه‌ای طی 60 روز از اعمال تنش بررسی شد. پایه‌های P. betulifolia و OH×F87 بر اساس دو شاخص سرعت رشد نسبی و تعداد برگ (tgαln) به ترتیب بالاترین و کمترین سرعت رشد و همچنین تحمل به تنش کسر آبیاری را نشان دادند. ارزیابی ماهانه شاخص‌های فیزیولوژیک محتوای نسبی آب برگ، میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل و پروتئین و همچنین پایداری غشاء و نشت یونی نشان داد که پایه P. betulifolia با 1/72 درصد پائین‌ترین میزان محتوای نسبی آب برگ را در شرایط بدون تنش داشت. لیکن با توجه به کاهش بیشتر شاخص محتوای نسبی آب برگ به 1/57 و 3/58 درصد در دوره‌های 30 و 60 روزه در تنش 50 درصد ظرفیت مزرعه که پائین‌تر از اغلب پایه‌ها بجز OH×F87 بود، دارای بالاترین قدرت رشد در شرایط تنش بود. جمع بندی نتایج نشان داد که ترتیب نزولی تحمل به تنش کسر آبیاری در پایه P. betulifolia، پیرودوارف، OH×F69، پایه درگزی و در نهایت پایه OH×F87 بود که بیانگر لزوم انجام ارزیابی‌های تکمیلی به منظور انتخاب پایه مناسب برای احداث باغ گلابی در شرایط واجد تنش کسر آبیاری است.

گلابی, تنش خشکی, Pyrus betulifolia Bunge, پیرودوارف, OH×F Series, شرایط گلخانه