محسن جهان - دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل نتایج پژوهش‌های صورت گرفته در کشور و پاسخ به این سوال کلی که آیا کاربرد این مواد به‌طور کلی موفقیت‌آمیز بوده یا خیر و اگر موفق بوده چه مقدار از آن قابل توصیه است، صورت گرفت. برای انجام این پژوهش، مقاله‌های منتشرشده با موضوع تأثیر مقادیر مختلف سوپرجاذب رطوبت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زراعی (شامل غلات، حبوبات، گیاهان دارویی و مرتعی) مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه فراتحلیل نشان داد که میانگین مصرف سوپرجاذب برای غلات، گیاهان دارویی، حبوبات و گیاهان مرتعی به‌ترتیب، 83، 322، 1031 و 210 کیلوگرم در هکتار بود و با مصرف این مقدار سوپرجاذب، میانگین عملکرد دانه در غلات، گیاهان دارویی و حبوبات در مقایسه با تیمار شاهد، به‌ترتیب 2/13، 2/11 و 5/27 درصد (معادل 1059، 345 و 452 کیلوگرم در هکتار) افزایش یافت. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که تأثیر سوپرجاذب بر عملکرد دانه و ماده خشک معنی‌دار و بر شاخص برداشت ناچیز است. اندازه اثر کاربرد سطوح مختلف سوپرجاذب بر عملکرد ماده خشک در تمام سطوح بیشتر از اندازه اثر آن بر عملکرد دانه بود. بیشترین اندازه اثر بر عملکرد دانه، مربوط به مصرف 100 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار بود و مقادیر بیشتر از 200 کیلوگرم در هکتار، بر خلاف عملکرد ماده خشک، تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد دانه نداشت. با توجه به نتایج، به نظر می‌رسد که کاربرد 100 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار از نظر میزان تأثیر بر افزایش عملکرد دانه و ماده خشک و جنبه اقتصادی، مناسب‌ترین مقدار باشد.

عملکرد دانه, غلات, گیاهان دارویی, متاآنالیز