ناصر مجنون حسینی - دانشگاه تهران
محمدحسین نعیمی - دانشگاه تهران
مصطفی اویسی - دانشگاه تهران

گیاه دارویی گل‌سازویی (Scrophularia striata) با نام محلی تشنه‌داری، گیاهی خودرو، چندساله و بومی ایران می‌باشد. یک مطالعه مزرعه‌ای به‌منظور شناخت بهترین بستر و تاریخ کاشت برای این گیاه و بررسی تأثیر این دو فاکتور روی تقویم رشد (فنولوژی) این گیاه به‌صورت طرح کرت‌های خردشده در قالب بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت‎های اصلی شامل تیمارهای تاریخ کاشت در پنج سطح ]پانزدهم ماه‌های خرداد (D1)، شهریور (D2)، مهر (D3)، آبان (D4) و اسفند (D5)[ و کرت‎های فرعی شامل بسترهای مختلف کاشت ]پیت‌ماس، پیت‌ماس+ پرلیت (1:1) و کوکوپیت + پیت‌ماس+ پرلیت (1:1:2)[ در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از بررسی میزان درجه روز رشد (GDD) مورد نیاز برای رسیدن به مراحل مختلف فنولوژیک گل‌سازویی (گره اول و دوم ساقه، گل‌دهی، کپسول‌دهی، دانه‌بندی و رسیدگی) نشان دادند که در تیمار تاریخ کاشت خردادماه،گیاهان کمترین مقدار GDD را در بستر کاشت پیت‌ماس داشتند. با تأخیر تاریخ کاشت به سمت آبان‌ماه، گیاهان به GDD بیشتری برای مراحل مختلف فنولوژیک نیاز داشتند. در تاریخ کاشت اسفندماه نیز گیاهان درمرحله رویشی باقی ماندند و نتوانستند وارد مرحله زایشی شوند، که نشانگر نیاز گل‌سازویی به سرما برای ورود به فاز زایشی می‌باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، خرداد ماه به‌عنوان مناسب‌ترین زمان برای کاشت گل‌سازویی تعیین شد. این نتایج می‌تواند در راستای اهلی‌سازی و کشت زراعی این گیاه اطلاعات مناسبی در اختیار بهره‌‌برداران قرار دهد.

اهلی‌سازی, پیت‌ماس, درجه‌روز رشد, گیاه‌دارویی‌وحشی