منصور ترکمن سرابی - کارشناس ارشد سازههای آبی، مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور سیال پویای شرق
سیدحسین رجائی - دکتری علوم و مهندسی آب- سازههای آبی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
حمیدرضا گل کارحمزیی یزد - استادیار گروه مهندسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس

در این مقاله موضوع تلفات انرژی در سرریزهای پلکانی گابیونی و اثر نوع قرارگیری سنگها (منظم و نامنظم) بر آن مورد بررسی قرارگرفته است.مدلهای آزمایشگاهی سرریزهای به کاررفته با مقیاس1/5= Lr برای حالت 2 و 3 پله به ترتیب دارای ارتفاع 40 و 60 سانتیمتری ساخته شد.مصالح سنگی به صورت سنگهای گرد گوشه از منابع قرضه بر اساس مقیاس مدل با اندازه 4 سانتیمتر معادل اندازه متعارف سنگهای به کاررفته در سازه های گابیونی تهیه شد. مدلها در فلوم هیدرولیکی به عرض 50 سانتیمتر با ظرفیت دبی تا 65 لیتر بر ثانیه نصب گردید. نتایج تحقیق نشان داد، مشروط به یکنواخت بودن اندازه سنگها 4) سانتیمتر) و تعداد پله ها، تلفات انرژی در حالت چیدمان (قرارگیری منظم سنگها) از حالت ریزشی (قرارگیری نامنظم سنگها) بیشتر است. همچنین با افزایش تعداد پله از 2 به 3 پله در سرریزهای گابیونی، بازده تلفات انرژی افزایش می یابد. در کلیه موارد با افزایش دبی عبوری بازده تلفات انرژی در این سرریزها کاهش می یابد. ساخت سرریزهای پلکانی گابیونی حداکثر تا 3 پله باعث افزایش بازده تلفات انرژی در محیط آزمایشگاه و به تبع آن در طبیعت خواهد شد.

سرریز پلکانی گابیونی، چیدمان، ریزشی، تلفات انرژی.