سپیده حاجی زاده - کارشناس ارشد روانشناسی ورزشی، دانشگاه تهران، دبیر تربیت بدنی
حسن غرایاق زندی - دکتری روانشناسی ورزشی، دانشگاه پونا هند، استادیار گروه روانشناسی ورزشی دانشگاه تهران

اصطلاح شخصیت تاریک شامل سه صفت خودشیفتگی ، جامعه ستیزی و ماکیاول گرایی است که بر جنبه های تاریک و کثیف شخصیت مانند شرارت ، سردی عاطفی ، نیرنگ و پرخاشگری متمرکز هستند. متغیر دیگر ، سرسختی ذهنی است که منبع مقاومتی بسیار مهمی در ورزش محسوب میشود. انتظار می رود که فردی با ویژگی های سه گانه شخصیت ، طرد شده و شکست خورده در جامعه باشد اما تحقیقات ، نتایج متفاوتی را نشان می دهد. به عنوان مثال ، اجزای سه گانه تاریک با موفقیت در شرایط سخت و همچنین در بدست آوردن نتایج مطلوب اجتماعی در روابط کوتاه مدت همبستگی و ارتباط دارد به این معنی که این افراد از لحاظ اجتماعی دستاورد های مطلوبی دارند ولی در عین حال سمی و مضر هستند. محقق در بررسی ارتباط همزمان متغیرها به پنج پژوهش خارجی دست یافت که نتایج متناقضی درباره همبستگی بین این دو متغیر ارائه دادند . با توجه به این نتایج متفاوت در پژوهش های خارج از کشورو عدم وجود تحقیقات داخلی و خارجی در جامعه ورزشکاران ، همچنین کمک به علم روانشناسی ورزشی ، تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ این پرسش است که آیا ارتباطی بین سرسختی ذهنی و سه گانه تاریک شخصیت در دانشجویان ورزشکار دانشگاه تهران وجود دارد؟ آیا صفات سه گانه تاریک می توانند سرسختی ذهنی را پیش بینی کنند؟ گردآوری داده ها به روش توصیفی و نمونه مورد مطالعه 111 نفر 74) دختر و 37 پسر) به روش تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سرسختی ذهنی 48 سوالی کلاف (MTQ-48) و سه گانه تاریک شخصیت 27 سوالی (SD3) استفاده شد. به منظور تعیین ارتباط از روش همبستگی پیرسون و به منظور پیش بینی نیز از روش رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. نتایج آزمون آماری ضریب همبستگی بین سرسختی ذهنی و سه گانه تاریک شخصیت نشان داد که بین متغیرهای سرسختی ذهنی و سه گانه تاریک شخصیت همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد .در این خصوص ، نتایج حاصله از روش رگرسیون چندگانه نشان داد که مولفه ماکیاول گرایی از مولفه های سه گانه تاریک شخصیت ، توانایی پیش بینی سرسختی ذهنی را به میزان 37 درصد دارد. با توجه به نتایج بدست آمده ، محقق به این نتیجه رسید که به طور قطع ، سرسختی ذهنی بالا موجب موفقیت بیشتر ورزشکاران خواهد شد و باید در بالاترین سطح خود تقویت شود اما در مورد سه گانه تاریک شخصیت باید با احتیاط بیشتری برخورد کرد. این افراد باید مرتبا زیر نظر روانشناس ورزشی باشند تا عمل خلافی مرتکب نشوند و به اندازه ای مهار شوند که تهدیدی برای خود یا سایر افراد نداشته باشند. به این معنی که آن میزان از صفات سه گانه که باعث ثبات قدم ، برنامه ریزی برای هدف و جنگنده بودن در رسیدن به آن نیاز است حفظ شود و با توجه به خصوصیات روانی هر ورزشکار از تقویت طولانی مدت و بیش از اندازه آن جلوگیری به عمل آید که تشخیص میزان آن به عهده روانشناس ورزشی می باشد.

سه گانه تاریک شخصیت ، خودشیفتگی، جامعه ستیزی، ماکیاول گرایی، سرسختی ذهنی.