شیما شریفی - کارشناس ارشد رفتار حرکتی-رشدحرکتی دانشگاه تهران
سیاوش رجبی - دانشجو دکتری حرکات اصلاحی و آسیب شناسی ورزشی دانشگاه تهران

سالمندی مسیری طبیعی و پدیدهای حیاتی است که برای همه موجودات زنده درپیش است و در طی آن تغییرات فیزیولوژیک و روانی در بدن رخ میدهد. براساس پیشبینی سازمان بهداشت جهانی پیشبینی میشود تا سال 2020 جمعیت بالای 60 سال %20 جمعیت جهان را دربرمی گیرد. در سالخوردگان کاهش تعداد سلولهای حسی واقع در مجاری نیمدایره ای، اوتریکل(کیسچه، گوشک)، و ساکول(انبانچه)، مشاهده شده است. کاهش عملکرد حسی و حرکتی مرتبط با افزایش سن میتواند به بی ثباتی قامت و افزایش خطر سقوط به جراحت بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر بیانجامد، تعادل به اطلاعات سیستمهای بینابینی، دهلیزی و حس پیکری وابسته است. با افزایش سن، سیستمهای اصلی حسی درگیر در تعادل یعنی سیستم بینایی، حسی پیکری و دهلیزی افول میکند که به موجب آن بدن قادر به شناسایی انحراف مرکز ثقل و تولید پاسخهای عضلانی مناسب و سریع برای اصلاح وضعیت قامت نخواهد بود. توسعه تمرینات ورزشی ساده میتواند در جهت کاهش اختلالات تعادلی و جلوگیری از سقوطهای مکرر در سالمندان به کار رود چرا که همانطور که گفته شد بود توجه به پیشگیری یا کاهش احتمال سقوط در افراد مسن توسط برنامه ریزی تمرینات ویژه میتواند به سلامت و کیفیت زندگی آنان کمک قابل توجه ای کند و در نتیجه بطور عمده ای در استفاده از منابعی که صرف هزینه های بهداشتی میشود صرفه جویی میشود.هدف از این مطالعه بررسی 8 هفته تمرین بدنی منتخب بر بهبود تعادل و سرعت گامبرداری سالمندان است.این مطالعه از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و آزمون یادداری است. جامعه مورد بررسی کلی سالمندان بالا 60 سال استان قزوین است که 33 نفر(18زن،15مرد) از آنها به صورت نمونه دردسترس هدفمند انتخاب شدند. کلیه سالمندان دارای توانایی راه رفتن مستقل و تعادل را برای انجام تمرینات بودند. سپس به صورت تصادفی کلیه شرکت کنندگان در 4 گروه کنترل زن، تجربی زن، کنترل مرد، تجربی مرد دسته بندی شدند. برای بررسی تاثیرات فعالیت بدنی بر تعادل ایستا از آزمون شاپیرو اصلاح شده استفاده کردیم و برای بررسی سرعت گام برداری از آزمون قابلیت حرکتی و برخاستن از صندلی بدون دسته و طی کردن مسیر8 فوتی(2/44متری) و برگشتن و دوباره رو صندلی نشستن استفاده کردیم.نتایج این تحقیق با استفاده از نرم افزارspss16 بررسی شد. در ابتدا طبیعی بودن توزیع داده ها را در 4 گروه با استفاده از آزمون شاپیرو-ویلک بررسی کردیمP>0,05 و سپس برای بررسی تاثیر فعالیتبدنی در گروه ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری استفاده کردیم. در بررسی تاثیر فعالیت بدنی بر تعادل درمقایسه پیش آزمون، پس آزمون و آزمون یادداری گروه تجربی زنان و مردان تفاوت معناداری دیده شدp<0.05 و در گروه های کنترل زنان و مردان تفاوت معناداری دیده نشد.P>0.05 در مقایسه تاثیر فعالیت بدنی بر بهبود سرعت گام برداری در مقایسه پیش آزمون، پس آزمون و آزمون یادداری گروه تجربی زنان و مردان تفاوت معناداری دیده شدp<0.05و در گروه های کنترل زنان و مردان تفاوت معناداری دیده نشد.P>0.05 یک دوره فعالیت بدنی منتخب میتواند منجر به بهبود تعادل و سرعت گام برداری در سالمندان شود و خطرات ناشی از سقوط و وابستگی سالمندان را به میزان قابل توجه ای کاهش دهد.

تعادل، سرعت گامبرداری، تمرینبدنی، تست شاپیرو.