ناصر زارع - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
رسول بلاوی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
زهرا هاشمی تزنگی - دانشجوی دکتری دانشگاه خلیج فارس، بوشهر،ایران

تحلیل گفتمان به‌عنوان یک رویکرد میان‌رشته‌ای در مطالعات و در قلمروهای مختلف اجتماعی استفاده می‎شود. تحلیل گفتمان انتقادی که ریشه در زبان‌شناسی انتقادی دارد در میان انواع گوناگون تحلیل گفتمان موضوع موردتوجه نورمن فرکلاف است. فرکلاف در تحلیل گفتمان انتقادی خود، به بررسی توصیف، تفسیر تعامل بین بافت و گفتمان و تبیین چگونگی تأثیر دوسویۀ ساختار اجتماعی و گفتمان می‌پردازد. بررسی رمان «الحرب فی بر مصر» اثر یوسف القعید با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی (CDA) فرکلاف و در پی پاسخگویی به کیفیت تحلیل انتقادی گفتمان رمان مذکور در سطوح توصیف، تفسیر و تبیین، مشخص می‌کند که نویسنده در سطح توصیف، با ایجاد تقابل‌ها و تضادهای معنایی و کاربرد واژگان خاص در پی بیان اندیشه‌های خویش است و در سطح تفسیر، به بافت موقعیتی، پیش‎فرض‌ها و میان‌متنی‌های گفتمان توجه دارد و چارچوب و موضوع مورد نظر خود را در قالب رمان و طی گفتمان‌ها بیان می‌کند و در سطح تبیین قصد دارد تأثیر ساختار اجتماعی در نوع گفتمان و تأثیر بازتولیدی که ‌این گفتمان می‌تواند در تغییر ساختار بگذارد را به تصویر کشد.

تحلیل گفتمان انتقادی, نورمن فرکلاف, یوسف القعید, الحرب فی بر مصر