سیدمحمد اخلاقی - کارشناس ارشد بازاریابی، دانشگاه فردوسی مشهد

در بسیاری از کشورهای پیشرفته صادرات محور اصلی توسعه بوده و اهمیت بسیاری در حضور آن کشور در بازارهای جهانی دارد. تولیدات داخلی و عرضه آن در بازار رقابت جهانی یا به بیان دیگر صادرات، یکی از عواملی است که می تواند کشورها را مستقل کند. اهمیت و ضرورت حوضر کالاهای ساخت یک کشور در بازار جهانی و فضای اقتصاد بین المللی از مهم ترین عوامل توسعه است. نقش صادرات در این بین به اندازه ای مهم است که بسیاری کارشناسان، صارات را تنها مسیر موفق به توسعه اقتصادی یک کشور در بازار جهانی می دانند. یکیاز کالاها که تاثیر بسزایی در صادرات کشور افغانستان دارد زعفران است، چرا که از نظر اقلیمی کشور افغانستان برای کشت این محصول بسیار مناسب است، به طوری که زعفران در بیش از ۷ استان در مساحت نزدیک به ۲۵۰ هکتار کشت می شود. بنابراین استفاده از این ظرفیت بالقوه برایامکان ایجاد رشد و توسعه اقتصادی افغانستان، مسلتزم انجام مطالعاتی برای دستیابی به راه حل هایی با بکارگیری قابلیت های مدیریتی و بازاریابی است. از این رو دراین پژوهش به بررسی تاثیر قابلیت های بازاریابی و جهت گیری راهبردی برعملکرد توسعه صادرات زعفران افغانستان پرداخته شده است. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی واز حیث روش به دست آوردن داده ها از نوع پیمایشی توصیفی است، به این منظور اطلاعات مورد نیاز برای مطالعه پیش رو از یک جامعه آماری متشکل از ۹۰ شرکت فعال در حوزه صادرات زعفران افغانستان گردآوری شده است. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسش نامه می باشد. از این جامعه آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد ۸۵ شرکت انتخاب شد که پرسش نامه جمع آوری شده برای ۸۰ شرکت قابل اعتماد بود. برای پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که عدد به دست آمده برای همه متغیرها بالای ۰/۷ شده است. روایی سازه این پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مورد سنجش قرار گرفته ایت. برای بررسی فرضیه های پژوهش از تخمین به روش رگرسیونی خطی گام به گام به کمک نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قابلیت بازاریابی تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد صادراتی شرکت های صادر کننده زعفران در افغانستان داشته است و همچنین گرایش به مشتری، گرایش به رقبا و گرایش به هزینه تاثیر مثبت و معناداری بر قابلیت های بازاریابی داشته در حالی که گرایش به نوآوری تاثیر معناداری بر قابلیت های بازاریابی ندارد. از سوی دیگر گرایش به مشتری و گرایش به هزینه تاثیر مثبت معناداری بر عملکرد صادراتی داشته در حالیکه گرایش به رقبا و گرایش به نوآوری تاثیری بر عملکرد صادارتی نداشته است.

افغانستان زعفران، جهت گیری راهبردی، قابلیت بازارایابی ، عملکرد صادراتی