فاطمھ جھانشاھی - دانش پژوه دبیرستان فرزانگان مادر (سمپاد),سیرجان,ایران

دیابت ، از شایع ترین بیماری هاي دستگاه غدد درون ریز بدن محسوب شده که به علت عدم جذب سلولی قند خون ناشی از کاهش ترشح انسولین و یا مقاومت سلول هاي بدن در برابر انسولین ایجاد می شود، درمان اصلی و مؤثر دیابت قندي استفاده از انسولین و داروهاي شیمیایی کاهنده قند خون است که همراه با عوارضی می باشند. با توجه به این که گیاهان دارویی نسبت به داروهاي شیمیایی اثر جانبی کمتري دارند و در طب سنتی میان ملل مختلف براي درمان دیابت مورد استفاده قرار می گیرند که تاثیر هیپوگلیسمیک بسیاري از انها مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از این گیاهان مانند برگ گردو ، گیاه خارخاسک ، جینسینگ تاثیري بیشتر از داروهاي شیمیایی بر روي بیماري دیابت دارند. اما این مطالعه با هدف اولویت بندي مصرف گروه هاي گوناگون دارویی در شهرستان تهران با توجه به معیارهاي چندگانه اقتصادي و درمانی ، روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی را به کار بست. نتایج نشان دادند که گیاهان دارویی از نظر معیار ارزان بودن در اولویت قرار داشته ، اما دسترسی به آنها براي عموم نسبت به داروهاي شمیایی بسیار پایین تر است. همچنین، عوارض داروهاي شیمیایی به گونه اي شایان توجه بیش تر از گیاهان دارویی و داروهاي گیاهی ارزیابی شد. از سوي دیگر ، ماندگاري گیاهان دارویی در مقابل داروهاي شیمیایی داراي وزن نسبی کم تري است. در نهایت ، تلفیق بردار اولویت وزنی معیارها نسبت به هدف با اوزان نسبی گروه هاي دارویی نسبت به هر یک از معیارهاي مورد نظر بمنظور اولویت بندي نهایی داروها حاکی از آن بود که با وجود استفاده نسبی زیاد داروهاي شیمایی ، مصرف این داروها و گیاهان دارویی به ترتیب با وزن هاي نسبی 0.40 و 0.39 ، چندان نسبت به هم داراي اولویت نمی باشد. بر اساس یافته هاي این پژوهش ترغیب عمومی جامعه با پیش آگاهی از مزیت هاي اقتصادي و درمانی مصرف گیاهان دارویی بمنظور ترویج و توسعه فرهنگ مصرف این گروه از داروهاي مفید به نظر می رسد.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، گیاهان دارویی ، داروهاي شیمیایی ، درما ن بیماري ها ، معیارهاي اقتصادي، دیابت