محمدجواد جعفری
رحمان بهمنی
مصطفی پویاکیان
یاسر خورشیدیبهزادی
سهیلا خداکریم

چکیده: مقدمه: هر ساله حوادث بسیار زیادی در صنایع فرآیندی نظیر نفت، گاز و پتروشیمی اتفاق می‌­افتد. صنایع فرآیندی اغلب با مواد شیمیایی پرخطر و واحدهای عملیاتی تحت شرایط دما و فشار بالا نظیر راکتورها و مخازن ذخیره‌­سازی سروکار دارند. هدف از انجام این مطالعه مدلسازی حوادث ناشی از پارگی کامل مخزن (انفجارو آتش‌­سوزی) و مشخص کردن شدت پیامدهای ناشی از این حوادث می‌­باشد. روش کار: روش انجام این مطالعه براساس روش ارزیابی ریسک کمی (QRA) در فرآیندهای شیمیایی، نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع حمل و نقلی بکار گرفته شد. ابتدا فرآیند مرتبط با مخزن ذخیره­سازی مونومر وینیل کلراید بطور کامل شناسایی شد. در مرحله بعد، سناریوها و خطرات محتمل با روش FTA شناسایی و تعیین شدو برای مدل­سازی پیامدها از نرم‌­افزار تخصصی PHAST Risk 7.11 استفاده شد. یافته­‌ها: بکاری‌گیری روش پیشنهادی نشان داد که خطرناکترین پیامدهای واحد ذخیره سازی وینیل‌کلراید شامل آتش ناگهانی و انفجار می­‌باشد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان مرگ و میر ناشی از آتش ناگهانی مربوط به سناریو دوم (شب تابستان) با شعاع تحت تاثیر 346متر می‌­باشد که احتمال مرگ و میر در این فاصله بین صفر تا یک در نظر گرفته شده است. در مورد انفجار کامل مخزن شعاع تحت تاثیر مربوط به موج انفجار 1 بار 79 متر برآورد گردید که احتمال مرگ و میر در این فاصله بین 0 تا 99 درصد در نظر گرفته شد.    نتیجه­‌گیری: ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺘﻲ وپارگی اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ از ﻣﺨﺎزن مونومر وینیل‌کلراید ممکن است منجر به ﭘﻴﺎﻣﺪ­ﻫﺎی ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺎری گردد. فرآیند ذخیره سازی مونومر وینیل کلراید دارای ﺳﻄﺢ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻻیی است که ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ نمی­‌باشد. ﺑﺮای ﻛﺎﻫﺶ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮهای شدت پیامد و احتمال وقوع و یا میزان مواجهه را کم کرد. بدین منظور استفاده از مخازن کوچکتر، تعدیل متغیرهای عملیاتی (ظرفیت، فشار، دما و غیره) و کاهش سطح مواجهه در پروژه‌­های جدید مشابه قویا توصیه می‌­شود.

PHAST Modeling, Safety Process, Vinyl-chloride, FTA, مدل‌سازی PHAST, وینیل کلراید, ایمنی فرایند, FTA