حمزه اکبری داغی - استادیار، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی شمس گنبد، گلستان، ایران.
مریم قاسمی تیسه - سرپرست، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی شمس گنبد، گلستان ، ایران
سیران محمدعلی پور اهری - دانشجو، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی شمس گنبد، گلستان ، ایران

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی روش دوسا بر نظریه ذهن کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا است. تحقیق حاضر از نوع شبه آزمایشی و طرح مورد استفاده طرح پیش آزمون – پس آزمون تک گروهی همراه با پیگیری و بدون استفاده از گزینش تصادفی است. برای گردآوری داده ها از مقیاس نظریه ذهن و پرسشنامه غربالگری اختلالات طیف اتیسم استفاده شده است. بدین منظور 6 پسر مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا در دامنه سنی 6 تا 10 سال، با درجه شدت اتیسم 50 تا 100 در پرسشنامه کنترل شده بودند، انتخاب شدند که در مرکز آموزشی و توانبخشی اتیستیک به آرا مشغول دریافت مداخلات بودند. سپس آزمودنی ها در طی 8 جلسه 45 دقیقه الی یک ساعتی به صورت انفرادی در جلسات مداخلات را دریافت کردند. بعد از گذشت 2 هفته از اتمام جلسات درمانی، پس آزمون نظریه ذهن از نمونه مورد نظر گرفته شد .نتایج پژوهش نشان داد که روش توانبخشی روانی – حرکتی دوسا بر سطح اول و دوم نظریه ذهن کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا مؤثر بوده است .(p=0/01) همچنین نتایج آزمون پیگیری نشان داد که اثرات مداخله بعد از گذشت یک ماه از اجرای پس آزمون در سطح اول و دوم نظریه ذهن همچنان ادامه داشته است .(p=0/01) لازم به ذکر است که در سطح سوم نظریه ذهن نتایج بدست آمده از اجرای پس آزمون و آزمون پیگیری حاکی از اثر معنادارنبودن مداخلات بوده است. بنابراین ممکن است مداخلات مبتنی بر تقویت حرکت بر شناخت اولیه افراد مؤثر باشند اما برای دستیابی به سطوح بالاتر نظریه ذهن به مداخلات همه جانبهتر و طولانی مدت بیشتری نیاز هست.

نظریه ذهن، اختلال اتیسم با عملکرد بالا، روش دوسا