مازیار واعظ رودباری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران - مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
شروین جمشیدی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
محمدرضا یزدانی - استادیار پژوهش سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
علی دهنوی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

برنج یکی از غلاتی است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان به ویژه ساکنان کشورهای در حال توسعه دارد. استان گیلان با میانگین سطح زیر کشت در حدود 240 هزار هکتار و میانگین تولید سالانه بیش از 1 میلیون تن، یکی از منابع مهم تولید برنج در کشور بوده است. در جهت پایداری تولید برنج در این استان اطلاع از میزان آب واقعی مصرف شده برای هر یک از محصولات کشاورزی برای انجام هرگونه اقدام مدیریتی در این بخش و مقابله با بحران کمبود آب بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از مفهوم ردپای آب و با انجام تحقیقات محاسباتی و میدانی در سال 1399 در مزرعه مطالعاتی در شهر رشت، در ابتدا مقادیر مؤلفه های تبخیر و تعرق واقعی، بارندگی مؤثر بر اساس داده های هواشناسی محاسبه گردید و با تعیین عملکرد رقم هاشمی، مقادیر ردپای آبی و سبز شلتوک برنج برآورد شد. سپس با تعیین مؤلفه های مؤثر در بیلان شالیزار، از جمله آب سطحی ورودی، بارش، نفوذ عمقی و سایر تلفات بیلان آبی شالیزار صحت سنجی شد. بر اساس اطلاعات کسب شده، مقادیر مؤلفه ردپای آب آبی، سبز و کل با استفاده از روش بارش مؤثر فائو به ترتیب 1124، 40 و 1164 مترمکعب در تن به دست آمد. همچنین مؤلفه ردپای آب کل در سال های 1397 و 1398 نیز به ترتیب 1155، 1172 متر مکعب در تن محاسبه شد.

آب مجازی، شلتوک برنج، مدیریت منابع آب، کشاورزی