احمد زارع زردینی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد
کمال صحرایی اردکانی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد

حریز بن عبدالله سجستانی در سند 1320 روایت حضور دارد و طبق ظاهر جوامع روایی، حدود 200 روایت از این تعداد که بیشتر آنها مصدر فتاوای فقهی است را بی­واسطه از امام صادق (ع) نقل کرده است. در همین حال کشی و نجاشی از یونس بن عبدالرحمن روایت کرده­اند که حریز جز یک یا دو روایت از امام صادق (ع) نشنیده است. این گزارش سبب شده است برخی فقیهان نامدار و بسیاری از رجالیان متأخر از ظهور روایات بی­واسطۀ ایشان در نقل مستقیم دست بدارند و حکم به ارسال این روایات کنند. تحقیق فرارو با هدف تبیین وضعیت ارسال یا اتصال در این قطعه از سند روایات یاد شده از روش اسنادی و تحلیل استقرائی بهره برده و نتیجه گرفته است سخن یونس درست نیست؛ زیرا اولاً، سند روایت کشی و نجاشی مخدوش است؛ و ثانیاً، قرائنی در روش حریز در نقل روایات پیش­گفته وجود دارد که به وضوح نشان می­دهد ایشان دست­کم هجده روایت را شخصاً و با روش «سماع» یعنی نقل بی­واسطه از امام صادق (ع) متحمل شده است و از این­رو حصر موجود در گزارش کشی و نجاشی بی­اعتبار می­شود و در نتیجه نمی­تواند با ظهور روایات بی­واسطه در نقل مستقیم معارضه کند.

زبان حدیث, اطلاعات ضمنی, فلسفه حدیث, لسان احادیث