تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر
عنوان مقاله: تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر
شناسه ملی مقاله: JR_URBS-6-24_007
منتشر شده در در سال 1396
شناسه ملی مقاله: JR_URBS-6-24_007
منتشر شده در در سال 1396
مشخصات نویسندگان مقاله:
اسماعیل شیعه - عضو هیات علمی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
مصطفی بهزادفر - دانشگاه علم و صنعت ایران
احمدعلی نامداریان - دانشگاه علم و صنعت ایران
خلاصه مقاله:
اسماعیل شیعه - عضو هیات علمی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
مصطفی بهزادفر - دانشگاه علم و صنعت ایران
احمدعلی نامداریان - دانشگاه علم و صنعت ایران
مفهوم منظر شهر همواره با پیچیدگیهای فراوانی روبرو بوده است. از طرفی، مفهوم سیما نیز به ادبیات نظری رشتههای طراحی شهری، معماری منظر و معماری وارد گردیده است و بر ایهام این دو افزوده است. نبود وفاق دانشگاهی بر سر این دو مفهوم، سوء برداشتهای بسیاری را موجب شده است. از طرفی، امروزه، واژههای منظر و چشم انداز از معنای اولیهی خود فاصله گرفتهاند و به منظورهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. این مقاله تلاش دارد ضمن مرور مفهوم منظر در ادبیات موجود و برشمردن پیچیدگیهای این مفاهیم، ضرورت تدوین چارچوب نظری برای منظر شهری را نشان دهد. مرور مفاهیم نشان میدهد مفهوم منظر متأثر از رهیافتهای مختلف فلسفهی علم بوده است و اکنون شاهد یک تغییر رهیافتی (پارادایمی) است که میتوان دگرگونیهای اجتماعی را نیز نشان دهد. این مطالعه نشان میدهد تعریف پیشین منظر شهری مبتنی بر رهیافتهای «اثباتگرایانه» (پوزیتویستی) و «عقلگرایی انتقادی» است. با توجه به این دو رویکرد است که منظر شهری، مستقل از جامعه مورد بررسی قرار گرفته است. تدوین چارچوب نظری برای منظر شهری، نیازمند بازنگری بنیادین در این رهیافتهاست. رهیافتی که به جای توصیف صرف منظر و مؤلفههای آن، به چرایی و چگونگی منظر بپردازد. این تحقیق از نوع کیفی است و در این راستا، از رهیافت واقعگرایی علمی، جهت تدوین نظریه منظر شهری کمک گرفته است. با این نگاه و با استفاده از تحلیل محتوا و به کمک نظریات هانری لوفور، سعی در بازتعریف مفهوم منظر میشود. منظر را نمیتوان به منظر ذهنی و منظر عینی تقسیم کرد و رابطهی این دو نیز تنها یک رابطهی پدیدارشناختی نیست. بنابراین «منظر نه سوژه است و نه ابژه، بلکه برونداد یک واقعیت اجتماعی است که در یک ارتباط پدیدارشناسانه و نشانهشناسانه از سوی استفادهکنندگان از فضا به صورت پویایی مورد ادراک قرار میگیرد.»منظر به سه زیر تعریف تقسیم میشود که به واسطهی نیروهای مؤثر بر منظر شهر، تولید و بازتولید میگردند؛ «منظر ادراکشده»، «منظر تصور شده» و «منظر زیسته». سپس به کمک مفهوم نیروهای مؤثر بر منظر، تلاش میشود ابهامهای نظریه تولید فضا رفع شده و آن را برای چارچوب نظری منظری شهری متناسب کرد.
کلمات کلیدی: منظر, سیما, تولید فضا, منظر ادراکشده, منظر تصور شده, منظر زیسته
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1172607/