افروغ سادات بنی عقیل - گنبد کاووس
علی راحمی کاریزکی - گنبد کاووس
عباس بیابانی - دانشگاه گنبد کاووس
حسن فرامرزی - دانشگاه تربیت مدرس نور

در کشاورزی، پیدا کردن مکان بهینه برای محصولات کشاورزی می‌تواند مزایای اقتصادی را افزایش و پیامد‌های منفی زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد. به‌منظور ارزیابی اقلیمی اراضی کشاورزی استان گلستان برای کشت گندم ((Triticum aestivum L.، از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش خطی وزنی (WLC) استفاده شد. بدین منظور ابتدا نیاز‌های زراعی و متغیر‌های محیطی تعیین، درجه‌بندی و مطابق با آن‌ها نقشه‌های موردنیاز تهیه گردید. متغیرهای اقلیمی موردمطالعه شامل: حداکثر دما، حداقل دما، دمای متوسط و بارندگی در مرحله کاشت و در طی دوره‌ رشد بودند. در این پژوهش از آمارهای 10 سال اخیر پارامتر‌های اقلیمی 25 ایستگاه هواشناسی استان گلستان استفاده گردید. برای استانداردسازی داده‌ها از روش فازی و برای وزن دهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده‌شده است. در نهایت، با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) در محیط نرم‌افزار IDRISI، نقشه‌ پتانسیل‌ کشت گندم دیم تهیه گردید. نتایج نشان داد که در وزن دهی معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی، مقدار بارندگی در دوره رشد با 3407/0 درصد بیشترین و حداقل دمای دوره سبز شدن با 0306/0 درصد کمترین ضریب‌ها را کسب کردند. در نقشه‌ برونداد حاصل از روش ترکیبی خطی وزنی ازلحاظ عوامل اقلیمی نشان داد که بیش از 55 درصد اراضی جهت کشت گندم در پهنه بسیار مستعد و مستعد قرار دارند که این اراضی بیشتر در شمال شرقی و مرکز استان واقع‌شده‌اند که می‌توان علت آن را مقدار بارش کافی و دمای مناسب بیان نمود. علاوه بر این، عامل محدود‌کننده کشت گندم از لحاظ اقلیمی در استان گلستان را می‌توان مقدار بارش در طول فصل رشد را ذکر نمود.

ترکیب خطی وزنی, روش فازی, سیستم اطلاعات جغرافیایی, متغیرهای اقلیمی