احمد تشکینی
محمد مهدی مجاهدی

در تعریفی متعارف، بیماری هلندی نتیجه و تاثیر پدیده خام فروشی منبع طبیعی (نفت) بر تغییر نرخ‌های بازدهی و قیمت های سایه‌ای عوامل تولید معرفی می شود. بیماری هلندی به‌عنوان عامل تغییر در نسبت قیمت کالاهای قابل تجارت و غیرقابل تجارت می‌تواند از سه طریق بر ساختار صنعتی خلل ایجاد کند: اول: تغییر ارزش‌های سایه‌ای قیمت عوامل تولید به نفع بخش نفت و به ضرر بخش صنعت؛ دوم: تغییر نرخ‌های بازدهی عوامل تولید (ازجمله نرخ دستمزد) به ضرر بخش قابل تجارت و سوم: تاثیر بر ساختار پولی کشور از طریق کاهش سهم‌های اعتباری به ضرر بخش تولید و کاهش انگیزه‌های سرمایه‌گذاری. برخی از نتایج چنین اخلالی در ساختار صنعتی شامل «تقویت بخش نفت و عدم جانشینی میان عوامل تولید بخش نفت و سایر بخش‌ها (و رشد نامتوازن اقتصادی و تداوم اقتصاد تک‌محصولی)» و «افزایش هزینه‌های نصب و نگهداری سرمایه‌گذاری صنعتی (بدلیل افزایش قیمت بیشتر بخش زمین و مسکن)» است.

سرمایه‌گذاری، صنعت، بازدهی