اعظم احمدیان - استادیار گروه بانکداری ، پژوهشکده پولی و بانکی، تهران، ایران
مهسا گرجی - کارشناس ارشد مهندسی مالی،گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه رجا، قزوین، ایران

ورشکستگی بانک‌ها پدیده‌ای است که اخیراً بانک مرکزی، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری به آن توجه کرده‌اند. از آنجایی‌که نشانه‌های بالقوۀ ورشکستگی قبل از وقوع ورشکستگی نمایان می‌شود؛ شناسایی متغیرهای هشدار و پیش‌بینی به‌موقع و صحیح این بحران، فرصتی را در اختیار مدیران و اعتباردهندگان برای انجام فعالیت‌های بازدارنده قرار می‌دهد. در این مقاله تلاش می‌شود با استفاده از صورت‌های مالی بانک‌های کشور در دورۀ زمانی 1385-1393 و به‌کارگیری شاخص ثبات بانکی به‌عنوان شاخص‌ ورشکستگی، بانک‌های ورشکسته شناسایی شوند. برای شناسایی بانک‌های ورشکسته، تابع کرنل این شاخص، ترسیم و نقطۀ استرس آن محاسبه شد، به‌گونه‌ای‌که بانک‌هایی که کمتر از نقطۀ استرس قرار دارند، ورشکسته و در  غیر این صورت سالم در نظر گرفته شدند. برای برآورد الگو، ابتدا با به‌کارگیری روش تجزیه تشخیص، عواملی که بانک‌های سالم و در معرض خطر را می‌توانند بشناسند، شناسایی و سپس با به‌کارگیری الگوی لاجیت، الگوی مناسب برای پیش‌بینی ورشکستگی بانک‌ها طراحی شد. برای بررسی صحت تفکیک دو نمونۀ سالم و ورشکسته با استفاده از آزمون F و لامبدای ویلکس، میانگین متغیرهای مستقل دو نمونه بررسی و سپس برای بررسی تفاوت اهمیت متغیرهای مستقل الگو از آزمون بزرگی همبستگی درون‌گروهی بین متغیرها استفاده شد. نتایج نشان‌دهندۀ دقت 87 درصدی الگوی تجزیه تشخیص و 2/98 درصدی الگو لاجیت در انطباق با شرایط محیطی شبکۀ بانکی کشور است.

نسبت‌های مالی, ورشکستگی, تجزیه تشخیص, لاجیت