فرزان قانع گلمحمدی - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
رامین حسینی - گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
موسی مرادنژاد - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

زمان بسیار زیادی از اولین تجربه تکثیر درون شیشه زیتون می‌گذرد اما وجود چیرگی انتهایی بسیار قوی در مرحله نوساقه‌زایی که از طریق تیمارهای مختلف سایتوکنینی نیز قابل کنترل نیست، امکان تکثیر آن را به روش درون شیشه محدود ساخته است. تعیین غلظت مناسب دایک گولاک سدیم برای کاهش اثر چیرگی انتهایی ودر نتیجه افزایش راندمان نوساقه‌زایی، و همزمان امکان افزایش توانایی تکثیر جوانه‌های جانبی تحت تاثیر دو کیفیت نوری مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی، تیمار‌های آزمایشی با 4 تکرار و 4 نمونه در هر تکرار انحام شد. بعلاوه، حداقل زمان مناسب برای کاهش چیرگی انتهایی توسط دایک گولاک سدیم و در عین حال تحریک رشد جوانه‌های جانبی زیتون رقم زرد مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین میانگین نوساقه‌زایی (22/ 0 ± 10/3 عدد به ازای هر ریزنمونه) در غلظت 5 میلی‌گرم بر لیتر دایک گولاک سدیم در نور فلورسنت سفید و طی مدت 21 روز پس از کشت مشاهده شد. تعداد نوساقه‌های ایجاد شده بیانگر اثر منفی کاربرد همزمان نور قرمز و دایک گولاک سدیم بود. با اینکه رشد طولی ریزنمونه‌ها در هر دو کیفیت نوری روند نزولی را با افزایش غلظت دایک گولاک سدیم نشان داد اما، رشد طولی جوانه ها در نور قرمز و در غلظت‌های ثابت دایک گولاک سدیم در مقایسۀ با نور فلورسنت سفید بیشتر بود. براساس نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد دایک گولاک سدیم و نور قرمز نوعی اثر بازدارندگی در تقابل با یکدیگر اعمال می‌کنند و اثر دایک گولاک سدیم در افزایش نوساقه‌زایی تنها در نور فلورسنت سفید مشاهده می‌شود.

کلمات کلیدی: بازدارنده انتقال اکسین, تکثیر, فایتوکروم, رقم بومی