محمودرضا میرلطفی - دانشگاه زابل
زینب جهانتیغ - دانشگاه زابل، زابل، ایران

مناطق روستایی کشور، به دلیل وابستگی کامل به محیط طبیعی و برخی از ناهنجاری‌های آن از یک‌سو و آسیب‌پذیری روستاها از سوی دیگر، همواره مورد تأثیر عوامل بحران‌زای محیطی هستند؛ بنابراین تعیین وضعیت امدادرسانی روستاها و شناخت الگوی فضایی آن برای مدیرت بحران روستاهای هم‌جوار امری ضروری به‌حساب می‌آید. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی عملکرد روستاهای معین در امدادرسانی به نواحی روستایی بحران­زده هم‌جوار در شهرستان هامون، از توابع منطقه سیستان هست. روش انجام تحقیق توصیفی – تحلیلی است و داده‌های موردنیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و روش میدانی حاصل‌شده است. جامعۀ نمونه شامل 15 نفر از کارشناسان و نخبگان روستایی منطقه و 368 از نفر سرپرستان 66 روستای موردمطالعه بود که به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای پردازش داده‌های کارشناسی از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی اِی‌اِچ‌پی استفاده شد. همچنین جهت تحلیل­های آماری پرسشنامۀ ‌روستایی از آزمون T در نرم‌افزار اِس‌پی‌اِس‌اِس سود جسته شد و برای تحلیل فضایی روستاها، از نرم‌افزار جی‌آی‌اِس استفاده شد. نتایج روش AHP نشان می­دهد که از بین 66 روستای موردمطالعه، به لحاظ امدادرسانی سازمان‌های موجود در روستا،64/13 درصد وضعیت نامطلوب و 36/86 درصد روستاها در سطح بسیار نامطلوب قرار داشت. با توجه به نتایج آزمون T (520/0 p=) تفاوت معنی‌داری ازلحاظ شاخص‌های امدادرسانی، بین روستاهایی که در وضعیت بسیار نامطلوب و نامطلوب هستند، وجود ندارد (474/0 sig=)؛ بدین معنی که کلیه روستاها ازلحاظ امدادرسانی سازمان‌های امدادرسان در وضعیت مشابهی (نامطلوب) قرار دارند.

نواحی روستایی بحران زده, شبکه فضایی, امدادرسانی, روستاهای معین, شهرستان هامون