هوشنگ خسروی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
کامران میرزاشاهی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
محمودرضا رمضانپور - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
منوچهر کلهر - مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرمآباد، ایران
اسماعیل میررسولی - کارشناس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

باکتری همزیست تثبیت کننده  نیتروژن با باقلا Rhizobium leguminosarum bv. viciaeمی­باشد. در این پژوهش اثرتلقیح جدایه­های بومی این باکتری بر رشد و عملکرد باقلا مورد بررسی قرار گرفت. مایه تلقیح به شکل پودری در حامل پرلیت و به روش تلقیح بذرمال استفاده شد. طرح­های آزمایشی به صورت بلوک­های کامل تصادفی با هفت تیمار مایه تلقیح، دو تیمار کود نیتروژنی100 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تیمار شاهد بدون تلقیح اجرا شد. آزمون­ها به مدت دو سال در مزارع تحقیقاتی مراکز تحقیقات کشاورزی استان­های خوزستان، لرستان، مازندران و گلستان انجام شد. باکتری­های منتخب از این آزمون­ها در سال سوم در مزارع کشاورزان نیز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در مناطق مختلف عملکرد محصول در اثر تلقیح حداکثر تا 69 درصد و به طور میانگین در کل مناطق، حدود 20 درصد افزایش نشان داد. استفاده از مایه­تلقیح در مزارع کشاورزان موجب افزایش30 درصدی در عملکرد بذر و 65 درصدی در جذب نیتروژن اندام ­هوایی شد. در جمع­بندی نتایج این بررسی دو جدایه از باکتری R. leguminosarum bv. viciae برای تهیه مایه تلقیح Rhizobium برای مناطق مختلف تحت کشت باقلا در ایران توصیه شد.

کود زیستی, همزیستی, تثبیت نیتروژن