امیررضا حرمتی - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی ، گرایش برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

امن سازی فضاهای شهری به عنوان یکی از ضرورتهای اساسی شهرسازی مطرح است. به همین دلیل بسیاریاز تلاش ها در عرصه شهرسازی به دنبال کاهش وقوع جرم از طریق طراحی محیطی مناسب (CPTED)می باشند. در مقاله حاضر در ابتدا به تعریف امنیت در فضای شهری و مؤلفه های روانی و عینیت تأثیر گذار در آناشاره می شود و سپس به بیان شاخص های کالبدی منظر شهری و موثر در امنیت پرداخته می شود. در نهایت بهعنوان مطالعه موردی به مقایسه چگونگی رعایت این شاخص های کالبدی در یک بافت قدیمی و یک بافت جدیدشهری در شهر تبریز می پردازیم. این مقایسه نشان میدهد که اگر چه امنیت به لحاظ عینی در فضاهای عمومیبافت جدید، به علت بهتر بودن شاخص های کالبدی، در شرایط مناسب تری است، ولی احساس امنیت در نزدساکنین بافت قدیم بیشتر بوده و تحت تأثیر انسجام اجتماعی بالاتر در منظر شهری قدیم قرار دارد. این انسجاماجتماعی خود نتیجه اجتماع پذیر بودن محیط مسکونی این محلات و بالا بودن حس تعلق به محیط مسکونی ودر نتیجه پیدایش هویت مشترک در میان ساکنین آن است . بنابراین بایسته است که طراحان و برنامه ریزانمنظر شهری علاوه بر رعایت اصول CPTED به عوامل محیطی تأثیرگذار بر انسجام اجتماعی و حس تعلق بهمحیط مسکونی نیز توجه نمایند. به این ترتیب علاوه بر ابعاد عینی، بر فرایندهای ذهنی ادراک امنیت نیز تأثیرگذاشته و به آسایش روانی ساکنین کمک خواهد شد.