آرزو علیخانی - کارشناس ارشد طراحی شهری، مدرس دانشگاه سجاد
ریحانه نیکویی - کارشناسی مهندسی شهرسازی ، دانشگاه سجاد

عرصه ها و قلمروهای عمومی مهمترین بخش شهرها و اصلیترین مکان برای حضور انسانها و برقراری تعاملات اجتماعی آنان هستند. میادین بیش از آنکه سازنده ساختار کالبدی شهر باشند، بیانگر ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه و همچنین تبلور زندگی مدنی یک شهر در طول زمان میباشند. هدف اصلی پژوهش حاضر احیا برخی نقشهای ازدست رفته میدان شهدا، بلاخص نقش اجتماعی آن به همراه افزایش سرزندگی در محیط و مطابق با نیازهای امروزی میباشد. جهت پاسخگویی به هدف بیانشده ابتدا مفاهیم مربوط به عرصه های عمومی، فضاهای عمومی، فضای عمومی میدان، تعاملات اجتماعی، سرزندگی و حضور پذیری موردمطالعه قرارگرفته و سپس از طریق جمع آوری تجارب جهانی طراحی میادین معیارهایی جهت سنجش حضور پذیری فضا در یک مدل مفهومی شامل سه بعد عملکردی، تجربی زیبایی_شناختی و زیست محیطی تدوین شده است. مشاهده و تحلیل کیفی، آمار توصیفی و آمار استنباطی که با استفاده از نرم افزار SPSS و روش همبستگی انجامشده در راستای سنجش معیارها و پاسخگویی به سؤالات تحقیق بود است. نتیجه نشاندهنده عدم وجود فضای مناسب جهت حضور افراد در فضای میدان شهدا میباشد؛ تأثیرگذارترین مؤلفه ها بر حضور افراد در فضای میدان شهدا شامل: سازگاری کاربریها، نفوذپذیری و دسترسی، امنیت، خوانایی و آسایش اقلیمی می باشند. نتیجه حاصل شده نشان میدهد که توجه به معیارهای حضور پذیری و سرزندگی در حین برنامه ریزی و طراحی فضاها موجب تداوم حیات مدنی در شهرها میگردد.

عرصه عمومی، سرزندگی، حضور پذیری، میدان شهری، میدان شهدا مشهد