طهمورث صفیان بلداجی - کارشناس ارشد آموزش زبان فارسی و دبیر آموزش وپرورش
شهناز ولی پورهفشجانی - استادیار گروه آموزشی آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر شهرکرد
مسعود رحیمی دومکانی - دانشیار زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شهرکرد

در این مقاله میزان فعال بودن محتوا (متن، پرسش، تصویر) در دو کتاب آموزش زبان فارسی به فارسی آموزانخارجی بررسی شده است. آثار بررسی شده عبارتاند از: «درس فارسی برای فارسی آموزان خارجی» نوشته دکترتقی پورنامداریان و «روش تدریس زبان فارسی به فارسی آموزان خارجی»، نوشته دکتر سید محمد ضیاء حسینی.کتاب های مذکور به صورت تصادفی از فهرست کتاب های آموزش زبان فارسی به فارسی آموزان خارجی بنیادبین المللی سعدی انتخاب شدند. کل کتاب ها به عنوان نمونه موردبررسی قرار گرفتند. روش پژوهش، تحلیل محتواو ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه تحلیل محتوا مبتنی بر روش ویلیام رومی بوده است. واحد مطالعه، درس هایکتاب و واحد تجزیه وتحلیل، متن، پرسش و تصاویر کتاب در نظر گرفته شده که بر اساس مقوله های فعال وغیرفعال فرمول ویلیام رومی تحلیل و ضریب درگیری آنها مشخص شد. برای تعیین روایی ابزار از روایی صوریاستفاده شد و با استفاده ازنظر متخصصان در این حوزه، روایی ابزار، موردبررسی قرار گرفت. برای برآورد پایاییسیاهه تحلیل محتوا از تحلیل یک کارشناس ارشد رشته برنامه ریزی درسی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشانداد که «فارسی برای فارسی آموزان خارجی» در دو زمینه متن و پرسش به ترتیب با ضرایب 2 / 1 و 36 / 1 بسیارفعال و در زمینه تصاویر با ضریب 37 / 0 غیرفعال است؛ همچنین کتاب «روش تدریس زبان فارسی به فارسی آموزان خارجی» در دو زمینه متن و پرسش با ضرایب درگیری 4 / 1 و 08 / 1 فعال و با داشتن ضریب درگیری 29 / 0در زمینه تصاویر غیرفعال است.

آموزش زبان فارسی، تحلیل محتوا، فارسی آموزان خارجی، ضریب درگیری