منظر سلطانی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تهران
فاطمه رضوی راد - کارشناس ارشد مطالعات زنان دانشگاه خوارزمی تهران

در بیشتر آثار ادبی جهان اعم از غنایی، حماسی، نمایشی و ... زنان حضوری بسیار چشمگیر دارند، اما این حضور به واقع به معنی ایفای نقش اجتماعی خاصی از سوی آنها نیست، در بیشتر این آثار زنان عموماً الهگانی تصنعی یا موجوداتی فرودست اند که نمی توان برای آن ها حقوق اجتماعی خاصی را متصور شد، اما در اثری که حکیم طوس بیش از هزار سال پیش سروده، زنان دارای آن چنان حقوق اجتماعی هستند که برای مقایسه آن با یک اثر هم سنگ، به سراغ مدرن ترین سند حمایت از حقوق زنان، کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان میرویم. در مقاله حاضربا روش تحلیلی- اسنادی، پس از بررسی تطبیقی شباهت ها و تفاوت های حقوق اجتماعی زنان در شاهنامه و کنوانسیون به این نتیجه رسیدیم که اگرچه حقوق زنان د هر دو اثر دارای شباهت های حقوقی زیادی از جمله حقوق ضمن عقد نکاح که شامل شروط ضمن عقد نکاح، حق انتخاب آزادانه همسر، حق ازدواج مجدد، مهر و نفقه و ارث و حقوق مادری (حضانت، سرپرستی و نام گذاری) و حق تحصیل و آموزش و اشتغال زنان در تمامی عرصه های اجتماعی می باشد. اما شاهنامه فردوسی با توجه به توانایی ها و ویژگی های بیولوژیکی- شناختی زنان سی کرده که برای آنان حقوقی مساوی با مردان در نظر بگیرد؛ ولی کنوانسیون بدون لحاظ کردن این ویژگی ها تنها به تبیین حقوقی مثابه برای این دو گروه پرداخته است ومنافع حقیقی جنس مؤنث را در نظر نگرفته است.

شاهنامه فردوسی، کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، تشابهات و تفاوت ها، حقوق اجتماعی زنان، احقاق منافع حقیقی جنس مؤنث