علی حسین محمدی نژاد - دانشجو ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
حمیدرضا اردستانی رستمی

در این پژوهش به بررسی و تحلیل سیمای اقوام و نژادها در مثنویمعنوی در شش دفتر آن پرداخته شده است. این تحلیل ها موجب تفکیکاقوام و نژادها به کمی و کیفی شد. تعداد و نوع اقوام و نژادهابه دست آمده نشان دهنده ی ذم اقوامی است که پیامبران و امامان را نفیمی کردند و ستایش مولانا از اولیاءالله. قوم بنی اسرائیل و یهود بیش ازسایر اقوام در مثنوی سرزنش شده است. مولوی اختلاف بین مذاهب را صوریمی گیرد، ازاینرو، بسیاری از آموزه های مولانا فراتر از ادیان خاصاست. اغلب مواقع مولانا فراتر از هرگونه نژاد و جغرافیای خاصی صحبتمی کند. وحدت و یگانگی آرمان شهر وی است. نژادها و اقوام تنها ازنظر رنگ و نام متفاوت هستند اما آنچه مهم و برجسته است روح و جانآدمی است که در همه مشترک است. مولانا به پیروی از قرآن و از طریقآیات، اقوامی را مورد عتاب خویش قرار داده است؛ بنابراین در مثنویمعنوی معیار سنجش نیکی و بدی یک قوم و نژاد، قرآن کریم می باشد.مولانا با توجه به برخی حکایات، نشان داده که نقطه ی مشترک انسان هادل است که باعث می شود، قومیت و نژادها کنار روند و همدلی را وجهاشتراک تمام انسان ها می داند. در این پژوهش جداول مربوط به کمیت وکیفیت مدح و ذمهای اقوام و نژادها که در پایان بررسی آمده گویایکم و کیف بوده است.

مولوی، اقوام، نژادها، مثنوی معنوی