زهرا کشتکار باقری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان
محمدعلی خزانه دارلو - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
شایسته سادات موسوی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

تاکنون تعاریف متعددی از ادبیات جنگ، دفاع مقدس، پایداری و ضد جنگ ارائه شده است. در این تعاریف به توصیف وبرشمردنِ موردیِ خصایصِ آنها اکتفا شده است؛ اما تعری فِ ژانرها به نسبتِ هم و در قیاس با هم منطقی تر و کاربردی تراست. به همین جهت بررسی ژانر های مذکور به صورت همجوار با یکدیگر هدف این جستار است. با این تفاوت که در اینجستار، ژانرها براساس برداشت نویسنده جابجا می شوند و نظریة نوع شناسی تودوروف نیز مورد استفاده قرار می گیرد.این بررسی نشان می دهد بنا به برداشت نویسنده از مسألة جنگ، روایت ها وارد حوزة نوع فرعی دیگری می شوند. اگر نگاهنویسنده به جنگ، دفاع از آرمان و عقیده و معنویت ناشی از باورهای دینی باشد، روایت وارد حوزة نوع فرعی دفاع مقدس میشود؛ اما اگر نگاه نویسنده، فاقد معنویت و توجه به ویرانی ها و کشتارها باشد، روایت وارد حوزة نوع فرعی ضد جنگ میشود. همچنین به سبب اینکه در داستان های جنگ، عمدتاً شخصیت ها دچار تحول می شوند و دید تازه ای نسبت به مسئلةجنگ به دست می آورند، داستان های «دفاع مقدس» به گونة دوم یعنی داستان های «معرفت شناسی» یا « شناختشناسی» منجر می شوند.

ژانر، جنگ، دفاع مقدس، پایداری، ضد جنگ