حسین کلانتری خلیل آباد - دکتری تخصصی شهرسازی، استاد جهاددانشگاهی، عضو گروه برنامه ریزی و مدیریت شهری
سید محمد علمی - دانشجوی دکتری تخصصی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی، آمل، ایران

در سال هاي اخير توجه به بافت هاي فرسوده و رفع ناپايداري آنها به موضوعي جدي تبديل شده به گونه اي كه سازمان هاي ذيربط را به تكاپوي ساماندهي و بازآفريني سوق داده و لزوم مداخله در اين بافت ها را مطرح نموده است. مرمت و بهسازي شهري دوره هايي از تحول و تكامل را پشت سر نهاده و امروز به مرتبه اي از حضور خود رسيده كه بازآفريني شهري نام دارد. بازآفريني شهري يكي از جديدترين روش ها در مواجه با بافت فرسوده است كه به دنبال ايجاد بهبودي پايدار در شرايط ساكنان، جوامع محلي و مكان هايي است كه از محروميت هاي مختلفي با ماهيت هاي متفاوت رنج مي برند. در اين بين، يكي از مهم ترين الزامات، پرداختن به مسايل كالبدي بافت ها، تبيين مفهوم تاب آوري و پيرو آن مقاوم سازي اين بافت ها در مواجه با حوادث و مخاطرات احتمالي است. از اين رو با توجه به اهميت موضوع ، پژوهش حاضر سعي دارد با هدف ارتقاء تاب آوري كالبدي، از طريق تدوين راهكارهايي به بررسي موضوع بازآفريني شهري در بافت فرسوده منطقه يك شهرقزوين بپردازد. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي- تحليلي مي باشد كه در گروه تحقيقات كاربردي قرار دارد. براي جمع آوري اطلاعات از روش كتابخانه اي و ميداني استفاده مي شود. در قالب روش كتابخانه اي با مرور متون نظري و تجربي مرتبط با موضوع تحقيق، چارچوب نظري پژوهش تدوين مي گردد. در ادامه به منظور بررسي ميزان تاب آوري كالبدي محدوده، در راستاي بازآفريني، بر اساس نظرات كارشناسان و پژوهش هاي قبلي، معيارها و زيرمعيارهايي پيشنهاد گرديده سپس با استفاده از نظرات كارشناسان شهرسازي، برنامه ريزي شهري، محيط زيست، مرمت و ميراث فرهنگي مقايسه زوجي بين معيارها و زيرمعيارها با استفاده از روش AHP صورت گرفته است. در مرحله آخر، نقشه هاي زيرمعيارها بر اساس ضريب اهميت(وزن) در محيط ARC GIS با استفاده از روش OVERLAY همپوشاني شده و نقشه نهايي تاب آوري كالبدي بافت فرسوده منطقه يك قزوين استخراج شده است. بررسي نقشه همپوشاني نشان مي دهد كه اين محدوده از تاب آوريمطلوبي برخوردار نبوده و در اين مقوله دسترسي به فضاهاي باز و سبز و همچنين مصالح ساختماني(جنس اسكلت بنا) بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده اند.

بافت فرسوده، بازآفريني شهري، تاب آوري كالبدي.