محمود رضایی دشت ارژنه - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

شبرنگ‌نامه از سراینده‌ای ناشناس و یکی از منظومه‌های پهلوانی مهم پس از شاهنامه است. این اثر که گویا در سدة ششم سروده شده است دربارة کین‌ستانی شبرنگ، پور دیو سپید، از رستم و ایرانیان سخن می‌گوید. شبرنگ پس از اینکه درمی‌یابد رستم پدرش را کشته است، درپی کین‌خواهی از ایرانیان برمی‌آید. او ابتدا اولاد، فرمانروای مازندران، را می‌کشد و چون خود فرهمند نیست، مادرش مهیار بر تخت سلطنت مازندران می‌نشیند. سپس بنا‌بر فرمان مادر برای کین‌خواهی، روانة ایران می‌شود و پس از جنگ و گریزهای بسیار با ایرانیان شکست می‌خورد و به توران می‌گریزد. مادرش مهیار نیز پس از اسارت، زن بهرامِ گودرز می‌شود. ابوالفضل خطیبی و گابریله وان دن برگ این منظومه را به‌تازگی به‌شکلی عالمانه تصحیح کرده‌اند. این اثر دربردارندة بن‌مایه‌های نغزی در گسترة ادب حماسی است. باوجود دقت نظر تصحیح‌کنندگان شبرنگ‌نامه، به نظر می‌رسد در ضبط و نویسش برخی از ابیات این منظومه، کاستی‌ها یا لغزش‌هایی راه یافته است. نگارندة این پژوهش می‌کوشد با دیدی انتقادی و با مراجعه به نسخه‌بدل‌ها و دیگر منابع مرتبط، نویسش‌های پیشنهادی سازوارتری را ارائه دهد. در پایان نیز به برخی از ابهام‌های این منظومه اشاره می‌شود.

شبرنگ‌نامه, تصحیح و شرح ابیات