میلاد شهانواز - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه مازندران
فتانه محمودی - دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران

از نظر ژرار ژنت در کتاب »الواح باز نوشتی« یکی از گونه های ارتباط یک متن با متون دیگر، پیرامتنیت است. یک اثر هنری همواره با عواملی تکمیلکننده قابلارائه به مخاطب هستند. این مقاله، نسخه خمسه بابری را از رهگذر مفاهیم پیرامتنیت ژنت تحلیل میکند و تعامل میان متن نسخه مصور خمسه نظامی و »پیرامتنهای« مربوط به آن موردبررسی قرار میگیرند. مسئله پژوهش حاضر این است که در این نسخه خمسه نظامی از چه عوامل پیرامتنی بهره گرفته شده است؟ هدف مقاله پرداختن روابط پیرامتنی و متن های آستانگی در نسخه موردنظر است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر اساس نظریه ژرار ژنت است. نتیجه حاکی از این است که عواملی چون طرح و فضای جلد، صفحه آرایی، عناصر و تزیینات صفحه آرایی ازجمله تذهیب در صفحات افتتاحیه، سرلوحها و صفحات اختتامیه را نوعی از پیرامتن تصویری/نوشتاری در نظر گرفت. از مهمترین عناصر صفحه آرایی که در این نسخه از خمسه نظامی بکار رفته تذهیب، جدولها، خوشنویسی، نقوش، رنگ و نگارگری هستند که ترکیب بندی کلی صفحات را تشکیل میدهند. از دیگر عناصر صفحه آرایی نسخ تشعیر را میتوان نام برد که این نسخه فاقد تشعیر است و حاشیه صفحه ها ساده هستند.

خمسه نظامی، نگارگری هند و ایرانی، یاری محمد الهروی، پیرامتنیت، صفحه آرایی