حسن دانایی فرد - استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
حمیدرضا بوستانی - دکتری، گروه مدیریت رفتاری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
ساناز شاکری - کارشناس ارشد مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، فارس، ایران.
مهدی ذکی - کارشناس ارشد، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزکوه، تهران، ایران.

زمینه و هدف: توجه سازمان به مسئولیت‌های اجتماعی خود نمایانگر رویکرد اخلاقی آن و در نظر داشتن منافع و مصالح اجتماعی است. در میان الگوهای مختلفی که وظایف و اقدامات سازمان‌ها در این زمینه را معرفی کرده‌اند، پژوهش حاضر به واکاوی مؤلفه‌های تشکیل دهندۀ مسئولیت اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات پرداخته است و بر این اساس دلالت‌های آن را برای دانشگاه‌های جامعه اسلامی معرفی کرده است. روش: اینپژوهش کاربردی، کیفی، استقرایی و تفسیری است. برای انجام آن در مرحله نخست، با استفاده از روش تحلیل مضمون آیات و روایات مرتبط تحلیل شدند و مضامین تشکیل دهنده مسئولیت اجتماعی شناسایی و تلفیق شدند. اطمینان از اعتمادپذیری این یافته‌ها با تأیید ده نفر از خبرگان دانشگاهی و مباحث مدیریت اسلامی انجام شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند. ارائه دلالت‌های مرتبط برای دانشگاه‌های جامعه اسلامی نیز با استفاده از رویکرد برایشی انجام شده است. یافته‌ها: مسئولیت اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات در قالب شش مضمون اصلی ارائه شده است: مسئولیت قانونی، مدنی ـ اجتماعی، زیست‌محیطی، اقتصادی، فرهنگی ـ آموزشی و سیاسی. دلالت‌های مرتبط با هر یک از این شش مضمون برای دانشگاه‏های جامعه اسلامی نیز به تفصیل ارائه شده است. نتیجه‌گیری: شناخت ماهیت مسئولیت اجتماعی سازمان از دیدگاه آیات و روایات، گامی مهم در راستای حرکت به‎سوی عملکرد اخلاق‌مدارانه و دینی سازمان‌ها  در جامعۀ اسلامی به شمار می‌رود. دلالت‎های ارائه شده در این زمینه نیز می‌توانند زمینه را برای عملیاتی‌سازی این مقولۀ مهم در دانشگاه‌های اسلامی فراهم سازد.

مسئولیت اجتماعی, آیات و روایات, دلالت پژوهی, دانشگاه‎های جامعه اسلامی