Hamid Mirhashemi - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

شناسایی روندها و گسستگی­های ساختاری در سری زمانی بارش به عنوان یکی از مهمترین چالشها در مطالعهی تغییر اقلیم محسوب میشود، چرا که کشف چنین گسستگیهای میتواند به ارزیابی مطلوب سناریوهای آینده و پدیدههای حدی همچون سیل و خشکسالی منجر گردد. در این مطالعه بهمنظور شناسایی گسستگیهای ساختاری در سری زمانی بارش روزانه و ماهانه ایستگاه سینوپتیک خرمآباد از دو رویکرد تحلیل چندفرکتالی نوسانهای روندزداییشده (MF-DFA) و تحلیل موجک گسسته با بیشینه همپوشانی (MODWT) استفاده شد. نتایج حاصل از کاربرد MF-DFA بر روی سری زمانی بارش روزانه (۲۰۱۸-۱۹۶۱) نشان داد که سه نقطه گسستگی در این سری زمانی وجود دارد که روند بارش در پیرامون این نقاط به طور مشخصی تغییر پیدا کرده است. از سویی، نتایج این رویکرد مشخص کرد که دوره ۲۰۰۲ -۱۹۸۵، به عنوان نوسانیترین دوره بارش و دورههای ۱۹۶۹- ۱۹۶۱ و ۲۰۱۸- ۲۰۱۰ به عنوان دورههایی با کمترین نوسانها در بارش جلوه میکنند. محاسبه تابع نوسان در مقیاسهای زمانی ۲، ۵، ۱۰ و ۲۰ ساله نشان داد که در دوره ۲۰۱۸-۲۰۰۰، نوسانهای ۲ تا ۲۰ ساله بارش کاهش یافتهاند. همچنین نتایج حاصل از تابع نوسان با qامین مرتبه نیز روشن کرد که دورههای ۱۹۷۰- ۱۹۶۵ و ۱۹۹۴-۱۹۸۹، همراه با نوسانهای حدی بزرگ بارش بودهاند. در صورتی که دو بازه زمانی ۲۰۰۴-۱۹۹۹ و ۲۰۱۳-۲۰۰۸ به دورههایی با نوسانهای حدی کوچک بارش اشاره دارند. همچنین نتایج بدست آمده از کاربرد MODWT برروی سری زمانی بارش ماهانه نشان داد که ضرایب موجک در سال ۲۰۰۷ دستخوش تغییر شدهاند. در این راستا با تقسیم سیگنالهای فرکانس بالای موجکی به دو دوره شامل ۲۰۰۷-۱۹۶۱ و ۲۰۱۸-۲۰۰۸، مشخص شد که اختلاف بین نوسانهای بارش در خلال مقیاسهای ۸ تا ۱۶ ماه از بیشترین تغییرپذیری در سری زمانی بارش برخوردارند.

Fluctuation, Break, Multifractal, Wavelet, Khorramabad., نوسان, گسستگی, چند فرکتالی, موجک, خرم آباد.