فضل الله نوذری - استادیار علوم دفاعی راهبردی و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)
فریبرز قادرپناه - استادیار مدیریت استراتژیک و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی
احسان نصیری - دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی نظامی دانشگاه عالی دفاع ملی

افزایش اهمیت قدرت دریایی در سالهای اخیر از یک سو و مزیتهای ژئوپلتیکی اقتصادی، امنیتی، سیاسی، دسترسی، ارتباطات منطقهای و بینالمللی، گردشگری، دفاعی و بازدارندگی سواحل مکران از سوی دیگر، ظرفیت و توانمندیهای ویژه و بالقوهای برای ایران عزیزمان فراهم کرده است. با این وجود شناسایی و بالفعل نمودن این ظرفیتها، مطالعات عمیق، دقیق و تخصصی را میطلبد. در همین راستا این پژوهش با هدف تبیین راهبردهای ارتقا نقش سواحل مکران در بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر راهبردهای آموزش علوم دریایی انجام گردید. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی - توسعهای و از منظر نوع و روش جمعآوری دادهها از نوع تحقیقات آمیخته میباشد. در بخش کیفی تحقیق علاوه اسناد، مدارک و مقالات از ابزار مصاحبه و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته برای جمعآوری دادهها استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که عوامل و مولفههای موثر بر بازدارندگی دفاعی ایران در شش طبقه عوامل طبیعی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، سیاست بینالملل و نظامی قرار میگیرد. یافتهها همچنین نشان داد ۱۳ راهبرد در ارتقا نقش سواحل مکران در بازدارندگی دفاعی ج.ا.ایران اهمیت ویژهای دارد که از این بین، راهبرد قدرت ناوگان نظامی (حرکت به سوی نیروی دریایی اقیانوسی) در رتبه اول قرار دارد. نتایج تکمیلی نشان داد دو راهبرد از ۱۳ راهبرد تبیین شده، مربوط به گسترش آموزش و پژوهش دریایی میباشد.

راهبرد, بازدارندگی دفاعی, سواحل مکران, مزیت ژئوپلتیکی, آموزش دریایی