قادر احمدی - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
حمید غفاری - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
محمدحسین پورحسن زاده - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

بازارهای تاریخی بهعنوان ستون فقرات و قلب تپنده شهر از مهمترین فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی- اسلامی هستند که از دیرباز تاکنون با عملکردهای کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود نقش بسزایی در حیات بخشی به جوامع شهری ایفا نموده اند. بازار تاریخی شهر اردبیل ازجمله مهمترین بازارهای تاریخی است که عملکردهای مختلف این بازار، آن را به یک کانون پرجنب و جوش با مرکزیت قوی تبدیل کرده است و با وجود اینکه در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود دچار تحولاتی شده و همچنین علیرغم تغییرات کالبدی شهر اردبیل، توانسته عملکردهای خود را حفظ کند. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مهمترین عملکردهای بازار تاریخی شهر اردبیل و تحلیل اهمیت آنها است. پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی– تحلیلی است. جهت گردآوری دادهها از مطالعات کتابخانهای- اسنادی و میدانی در قالب مشاهده، ابزار پرسشنامه و نظرات کارشناسان ذیربط با موضوع برای رسیدن به اهداف پژوهش بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات تحقیق با استفاده از مدل دیمتل (Dematel) و فرایند تحلیل شبکهای (ANP) انجام شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد عملکردهای «برانگیختن حس تعلق و دلبستگی در استفادهکنندگان»، «حضور طبقات و قشرهای اجتماعی گوناگون» و «فعالیتهای تجاری اصناف مختلف» به ترتیب با ضرایب اهمیت ۶۶۸/۰، ۵۳۶/۰ و ۴۹۳/۰ مهمترین عملکردهای بازار تاریخی اردبیل هستند.

عملکرد, بازار تاریخی, ایرانی- اسلامی, اردبیل