مرتضی کریمی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)
مصطفی قره باغی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه جامع امام حسین(ع)

آمایش سرزمین را سازماندهی مناسب فضای حیاتی کشور در قالب سیاستهای کلی توسعه و ضرورتهای دفاعی دانستهاند. یکی دیگر از مفاهیم آمایش سرزمین، سازماندهی مناسب فضای کشور برای توسعه است. اعمال دیدگاههای دفاعی در مکانیابی تاسیسات حیاتی نظیر پالایشگاهها بسیار ضروری است. تا کنون در طراحی پالایشگاهها به بحث ایمنی تا حدودی توجه شده ولی چنین به نظر میرسد که به ملاحظات دفاعی در بحث مکانیابی، کمتر توجه شده است. رعایت ملاحظاتی نظیر: موقعیت جغرافیایی، نوع و سطح تهدیدات، منشا تهدید، و طرحهای پدافندی متناسب با تهدید، مهمترین این پارامترها هستند. در مکانیابی تاسیسات استانهای مرزی به لحاظ شرایط خاص و تفاوتهای سیاسی و فضایی با داخل کشور، باید ملاحظات دفاعی بهصورت ویژه اجرا گردد. پالایشگاه بندرعباس بهدلیل مجاورت با تهدیدهای بالقوه نیروهای فرامنطقهای در خلیج فارس دارای وضعیت ویژهای است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در بستر سامانه نرمافزاری GIS و مشاهدات میدانی، به دنبال پاسخ این سوال است که در مکانیابی پالایشگاه بندرعباس چه ملاحظات دفاعی در نظر گرفته شده است؟ ابتدا ملاحظات دفاعی در بحث مکانیابی، تبیین و سپس پالایشگاه بندرعباس بهدلیل اهمیت بالای آن در استان هرمزگان و منطقه خلیجفارس مورد ارزیابی قرار گرفت که نتیجه آن، عدم رعایت یکسری از ملاحظات دفاعی در مکانیابی در احداث این پروژه حساس بوده است.

آمایش سرزمین, ملاحظات دفاعی, GIS, پدافند غیرعامل, پالایشگاه بندرعباس