احسان رسولی نژاد - استادیار گروه مطالعات روسیه دانشگاه تهران
پریسا صبری - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات روسیه دانشگاه تهران

همگرایی بیشتر منطقه­ای جهت افزایش توان تجاری و اقتصادی تحت تحریم­های غرب، به یکی از مسائل مهم حال حاضر اقتصاد ایران در بخش روابط تجاری تبدیل شده است. کشور ایران به عنوان اقتصادی در حال توسعه نیازمند اتخاذ رویکرد چندجانبه­گرایی در روابط تجاری خود با سایر اقتصادهای جهان به­منظور بهره­وری مناسب از امکانات تولیدی دیگر کشورها است. در این راستا، هدف اصلی این مقاله بررسی مقایسه­ای دقیق­تر مسئله چندجانبه­گرایی ایران در بخش تجارت خارجی با تمرکز بر اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای است. جهت انجام این تحقیق، از روش ارزیابی عملکرد مبتنی بر کارت امتیازی متوازن و رتبه­بندی گزینه­ها براساس تکنیک تاپسیس (TOPSIS) استفاده شده است. نتایج این تحقیق، رتبه بهتر سازمان همکاری شانگهای نسبت به اتحادیه اقتصادی اوراسیا جهت پیوستن ایران را براساس چهار حوزه عملکرد مالی، بازار داخلی، فرآیند داخلی، رشد و یادگیری نشان داد. به نظر، وجود سه اقتصاد نوظهور شامل چین، هند و روسیه در سازمان همکاری شانگهای فرصت­های بیشتر تجاری برای اقتصاد ایران نسبت به اتحادیه اقتصادی اوراسیا که تنها برمحور نفوذ سیاسی روسیه فعالیت می­کند، ایجاد خواهد کرد.

واژگان کلیدی: چندجانبه­گرایی, اتحادیه اقتصادی اوراسیا, سازمان همکاری شانگهای, کارت امتیازی متوازن, تاپسیس. طبقه بندی JEL: C۲۹؛ F۰۲؛ F۱۳