پرویز حیدری - گروه زراعت واصلاح نباتات دانشکده کشاورزی- دانشگاه ایلام
هادی خارستانی
علی اشرف مهرابی

به واسطه تکنیک های مهندسی ژنتیک ترکیبات با ارزش تجاری که قبلا فقط از منابع گیاهی وحشی و یا منابع حیوانی و میکروبی تامین می شدند امروزه در گیاهان زراعی تولید می شوند . تولید زیست داروها و پروتئین های مهم کاربردی از طریق گیاهان را اصطلاحا زراعت مولکولیMolecular Farming گویند. گیاهان تراریخت می توانند به عنوان بیورآکتورهای زنده برای تولید ارزان مواد شیمیایی و دارویی عمل کنند با استفاده از زراعت مولکولی می توان کربوهیدراتها، اسیدهای چرب ، واکسن ها و پلاستیک های قابل تجزیه زیستی را در سیستم های گیاهی تولید کرد. آنتی بادی ها بزرگتربن گروه مولکولی پروئینی را تشکیل می دهند و امروزه حدود 30 % از داروهای زیستی نوترکیب منشاء آنتی بادی دارند . اخیرا دانشمندان در یک پروژه بزرگ داروسازی گیاه محور، موفق شده اند با ایجاد تغییر و اصلاحات ژنتیکی گیاه توتون زراعی، به تولید پادتن هایی دست یابند که می تواند راه ورود ویروس ایدز به سلول های هدف را مسدود کند و در نتیجه شانس آلودگی کاهش می یابد. .همچنین پیشرفت های قابل ملاحظه ای در تولید واکسن های خوراکی در گیاهان زراعی یا میوه جات ایجاد گردید. تولید واکسن هپاتیتBدر ذرت و موز و تولید واکسنCholera در سیب زمینی، از نمونه های داروهای زیستی بدس ت آمده است . تولید پادتن ها و واکسن های به شیوه زراعت مولکولی در گیاهان، راهحل جایگزینی به شمار می رود که از نظر هزینه، بسیار کمتر و سالم تر هستند و همچنین نگهداری و حمل و نقل آنها نیز آسانتر و در عین حال در مقیاسی به مراتب بزرگتر، قابلیت اجرا دارد . در حال حاضر بیش از 100 نوع فرآورده دارویی و واکسن حاصل ازروشهای زیست فناوری در دنیا مصرف می گردد . لذا توسعه و بهینه سازی کشاورزی، راهی جز به کارگیری فناوری های نو از جمله فناوری زراعت مولکولی ندارد

زراعت مولکولی، آنتی بادی، واکسن های خوراکی