حمیدرضا فرضی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
فرناز فخیمی فاریابی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

ریختشناسی قصههای عامیانه در سال ۱۹۲۸م. با فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد. اساس کار وی بر پایه اعمال شخصیتهای قصه نهاده شده است و در سالهای اخیر، یکی از شیوههای رایج در تحلیل ساختاری قصهها بوده است. در این مقاله، منظومه گل و نوروز بررسی شده که از جمله قصههای پرماجرا و مهیج زبان فارسی است و موضوع آن تلاش و جستوجوی نوروز برای به دست آوردن معشوقش گل است. برای این منظور، ابتدا مقدمهای درباره تعریف و تبیین ریختشناسی، پیشینه تحقیق و معرفی گل و نوروز مطرح شده، سپس قصه براساس الگوی پراپ، مانند وضعیت آغازین، غیبت، کسب خبر و... تجزیه و تحلیل شده است. این پژوهش بیانگر این است که گل و نوروز تا حدود زیادی ویژگی قصههای عامیانه را داراست و الگوی ساختاری موافق با الگوی پراپ به دست آمده است.

ریختشناسی, ساختار, پراپ, گل و نوروز, خواجوی کرمانی