نوشین رمضانی - دانشجوی دکتری فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
غلامعباس صیاد - دانشیار فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالرحمن برزگر - استاد فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
احمد لندی - استاد پیدایش و ردهبندی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

ساختمان خاک به­عنوان یکی از شاخص­های اصلی کیفیت خاک نقش بسیار مهمی در خصوصیات هیدرولیکی دارد. این مطالعه با هدف اندازه­گیری خصوصیات هیدرولیکیدر ساختمان­های مختلف خاکدر استان لرستان صورت گرفت. مطالعه در شرایط آزمایشگاهی بر روی نه ستون­ دست­نخورده با سه نوع ساختمان­ مختلف دانه­ای، مکعبی و فشرده انجام شد.پارامترهای هیدرولیکی از نظیر شدت جریان پایدار (Q)، هدایت هیدرولیکی اشباع(Ks) و غیراشباع ((h)K)، طول ماکروسکوپی مویینگی (λc) و تعداد منافذ فعال هدایت­کننده آب ( ) با استفاده از دستگاه نفوذسنج مکشی و در مکش­های مرز ورودی یک، چهار، ده و ۱۴ سانتی­متر اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که ساختمان خاک به­طور معنی­داری بر پارامترهای هیدرولیکی تاثیر داشت. خاک­های با ساختمان دانه­ای و خاک­های با ساختمان فشرده به­ترتیب دارای بیشترین و کمترین تعداد منافذ درشت و متوسط بودند. متوسط تعداد منافذ درشت و متوسط در خاک­های با ساختمان دانه­ای به­ترتیب ۹۳ درصد و ۸۹ درصد بیشتر از خاک­های با ساختمان فشرده بود. در همه ساختمان­ها شدت جریان پایدار، هدایت هیدرولیکی اشباع و غیراشباع با کاهش مکش (از ۱۴ به یک سانتی­متر) افزایش یافتند.هدایت هیدرولیکی اشباع نسبت به هدایت هیدرولیکی غیراشباع در مکش­های دیگر، دارای تغییرپذیری بیشتری بود. میزان اختلاف هدایت هیدرولیکی اشباع بین خاک­های با ساختمان­دانه­ای و خاک­های با ساختمان فشرده به­طور متوسط ۹۱ درصد محاسبه شد. خاک­های با ساختمان فشرده با بیشترین میزان طول ماکروسکوپی مویینگی کمترین پتانسیل وقوع جریان ترجیجی آب در خاک را داشتند. به­طور میانگین طول ماکروسکوپی مویینگی در خاک­های با ساختمان فشرده نسبت به خاک­های با ساختمان دانه­ای و مکعبی به­ترتیب ۲۰ درصد و ۱۴ درصد بیشتر بود.

طول ماکروسکوپی مویینگی, شدت جریان پایدار, هدایت هیدرولیکی