ندا مهرابی - دانشجوی کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه رازی
ژاله سهیلی خواه - کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی
حمیدرضا قاسم پور - عضو هیئت علمی دانشگاه رازی
دانیال کهریزی - عضو هیئت علمی دانشگاه رازی

فراوانی محصولات کشاورزی با ترکیبی از پژوهش، آموزش، تکنولوژی و تلاش مستمر تامین میگردد، لذا تحقیقات در زمینه بیوتکنولوژی به عنوان یکی از ابزارهای مهم توسعه، ضامن خودکفایی و استقلال هر کشوری است. به طور کلی غلات و بلاخص برنج و گندم کلید توسعه غذایی کشورها میباشند و در این میان اهمیت برنج انکارناپذیر است. سالیان سال است که برنج بیشتر از هر محصول دیگری غذای مردم را تشکیل میدهد. یکی از اهداف بیوتکنولوژی گیاهی استفاده از کشت بافت گیاهی در جهت تولید گیاهان هاپلوئید و به دنبال آن تولید گیاهان دابل هاپلوئید میباشد، که این روش نه تنها سیستم ایدهآلی برای جداسازی موتانتها و انتقال ژن محسوب میگرد بلکه منجر به کاهش مدت زمان برنامههای اصلاحی میشود. این روش معمولا از طریق کشت اندام- های تولید مثلی نر یا ماده امکانپذیر میباشد. در سال 1968 برای اولین بار گیاهان هاپلوئید توسط اونو از کشت بساک برنج تولید شدند. با استفاده از تکنولوژی جدید، مانند کشت بساک، نجات جنین و تنوع سوماکلونانی چندین واریته پرمحصول و جدید برنج معرفی شده است عنصر اساسی برنامه کشت بساک، توسعه واریته هایی است که پتانسیل محصول را افزایش و دوره رسیدگی و بلوغ را کاهش می دهند. بنابراین، به کشاورزان قدرت انتخاب واریته را می دهد. اهمیت کشت بساک در برنج شامل: کوتاه سازی مدت زمان زادگیری (تسریع عمل تثبیت دورگه در تلاقی ارقام برنج)، افزایش بازدهی انتخاب و کاربردهای زادگیری جهشی می-باشد. پژوهش ها مؤید این است که وارد کردن اسیدهای نوکلئیک به درون یاخته های برنج (تولید بذرهای برنج حاوی پروتئین سویا از طریق تیمار بساک) همان عملی را انجام می دهد که یک پروتئین خارجی در چنین یاخته هایی برعهده دارد. دراین مقاله ضرورت توسعه و دستیابی به روش نوین و کارای کشت بساک و آشنایی با نحوه تولید گیاهان هاپلوئید از طریق این سیستم در گیاه برنج ارائه میگردد

بیوتکنولوژی، گیاهان هاپلوئیدی، کشت بساک، برنج