ژاله سهیلی خواه - کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه رازی
ندا مهربانی - دانشجوی کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه رازی
حمیدرضا قاسم پور - عضو هیئت علمی دانشگاه رازی

عوارض جانبی بی شمار داروهای شیمیایی از یک سو و نارسایی های متعدد طب نوین در درمان برخی از بیمار یها، باعث شده که استفاده از ترکیبات دارویی مشتق از گیاهان، که قدمت زیادی دارد با رشد قابل توجهی روبرو شود. متابولیت های ثانویه گیاهی ترکیباتی هستند که توسط سلو لهای گیاه تولید می شوند اما غالباً به مصرف خود گیاه نمی رسند. علیرغم پیشرفت های حاصل در علم شیمی آلی، گیاهان هنوز هم به عنوان منابع تجاری مهم برای تهیه و تامین ترکیبات شیمیایی و طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند. متابولیت های ثانویه گیاهان دارای کاربردهای مهمی در صنایع مختلف می باشند. اسانس ها و مواد معطر، مواد مؤثره دارویی، حشره کش ه ا، علف کش ها، قارچ کش ه ا، هورمون های گیاهی و مواد آللوپاتیک از این جمله هستند. در این میان ترکیبات دارویی و اسان سها دارای اهمیت ویژه ای هستند. فرآورده های حاصل از متابولیسم ثانویه گیاهی جزو گرانبهاترین ترکیب شیمیایی گیاهی هستند و با استفاد از کشت بافت می توان متابولیت های ثانویه را در شرایط آزمایشگاهی تولید نمود.بنابراین استفاده از روش های بیوتکنولوژیک به منظور تکثیر و افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی و همچنین شناسایی سریع تر و دقیق تر ژنوتی پهایی که فرآورده بیشتری تولید می کنند، می تواند بسیار مفید و از لحاظ تجاری سودآور باشد. در مقاله حاضر سعی شده است تا ضمن معرفی برخی از روش های بیوتکنولوژیک مورد استفاده در شناسایی و تولید گیاهان دارویی، اهمیت اقتصادی متابولیت های دارویی مشتق از این گیاهان و ارزش بالای آنها برای کشورهایی همچون ایران که دارای تنوع بالایی از گیاهان دارویی هستند مشخص شود

بیوتکنولوژی، گیاهان دارویی، متابولیتهای ثانویه