علی فقه مجیدی - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران
خالد احمدزاده - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران
سیده فاطمه نجفی زاده - کارشناس ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران

در سالهای اخیر، تمایل به ایجاد اتحادیههای پولی در سطح بینالمللی افزایشیافته است. بر اساس تئوریهای اقتصادی، تشکیل اتحادیههای پولی و اتخاذ یک پول مشترک یکپارچگی اقتصادی را تشویق میکند، می تواند سیاستهای پولی ناپایدارکننده را کنترل کند، هزینههای معاملاتی در تجارت را کاهش داده و به افزایش زیادی در درآمد واقعی از طریق تقویت تجارت منجر شوند. همچنین مجاورت و همسایگی کشورها بهعنوان یکی از عوامل موثر بر تجارت و تشکیل اتحادیههای پولی معرفیشده است. ازاینرو، در این پژوهش با توجه به اهمیت این مساله به بررسی اثر اتحادیه پولی بر تجارت دوجانبه با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی فضایی در دوره ۲۰۱۵- ۲۰۰۰ برای کشورهای منتخب جهان پرداختهشده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اثر پول مشترک بر تجارت دوجانبه مثبت است که تجارت خود موجب رشد اقتصادی کشورها میشود. همچنین اثرات فضایی پول مشترک و فاصله جغرافیایی تائید شده است. ازاینرو، میتوان نتیجه گرفت که کشورهایی که در مجاورت هم قرار دارند و یا دارای پول مشترک هستند با تشکیل اتحادیههای پولی موجبات تقویت تجارت را در بین خود فراهم میآورند. همچنین نتایج اثر سایر متغیرها بر اساس رویکرد اقتصادسنجی فضایی نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی، شاخص باز بودن تجاری (با استفاده از هر سه ماتریس) و نرخ ارز حقیقی (با استفاده از ماتریسهای پول مشترک و تعدیلشده) دارای اثر مثبت و معناداری بر تجارت دوجانبه بین کشورهای موردمطالعه دارد.

اتحادیه پولی, اقتصادسنجی فضایی, پول مشترک, تجارت دوجانبه