سارا حسنوندجوانمرد - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
علی صادقی سفیدمزگی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

نرخ آبستنی یک صفت مهم در بهره­وری صنعت گاو شیری است. برای ارزیابی روش­های مدیریتی موثر بر نرخ آبستنی در گلههای هلشتاین ایران، اطلاعات مدیریت تولیدمثلی ۶۰ گله (استان­های تهران، اصفهان، البرز و خراسان رضوی) براساس مدیریت گله در سال ۱۳۹۶ از طریق پرسشنامه جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از رویه مدل مختلط (Proc MIXED) نرم­افزار آماری SAS، با در نظر گرفتن عامل مدیریتی مورد بررسی و منطقه به­عنوان آثار ثابت و اثر آشیانه­ای گله داخل منطقه به عنوان اثر تصادفی، انجام شد. میانگین بازدید گاوها برای تشخیص فحلی در گلههای موردبررسی ۵/۰±۷/۵ بار در روز و بهمدت ۳/۱±۲/۱۱ دقیقه در هر بار بود. در ۸۰ درصد از گلهها، همزمان­سازی فحلی انجام می­شد. مشکلات ناباروری عامل ۴۶ درصد از کل حذف­ها بود. همچنین گاوهایی که آبستن نمی­شدند با تولید کمتر از ۹/۰±۲/۱۷ گیلوگرم از گله حذف می­شدند. میانگین نرخ آبستنی گلهها ۳/۰±۲۲ درصد بود. عوامل مدیریتی همچون اندازه گله، سطح تولید، سن و وزن تلیسه به عنوان معیار اولین تلقیح، تعداد افراد متخصص فعال در بخش مدیریت تولیدمثل، معیار سطح تولید برای حذف دام­هایی که آبستن نمیشدند، نرخ حذف، باروری گاو نر به لحاظ ژنتیکی، تکمسئولیتی بودن فحل­یاب، دفعات و روش تشخیص آبستنی بر نرخ آبستنی موثر بودند. نتایج این مطالعه می­تواند اطلاعات مفیدی را جهت مقایسه عملکرد مدیریتی گلههای گاو شیری کشور فراهم کند.

باروری, تولیدمثل, عملکرد مدیریتی, گاو شیری‏